Qobilyat va unibg rivojlanishi

3. Intellekt nazariyalarning tabaqalanishi
Spirmen tadqiqotlarida bir guruh har xil ko’rsatgichlar bir-biri bilan bog’liq va bir qobiliyatni aniqlaydi. Buni guruhiy omillar deb nomlashdi va ular barcha qobiliyat ko’rsatgichlarida mavjud emas, balki ko’proq yoki kamroq chegaralangan guruh testlar uchun umumiydir.
Shu asosda ingliz psixologi Vernon intellektni tabaqalanish nazariyasiga o’z hissasini qo’shdi. Eng yuqorida bosh omil turadi (Spirmen tomonidan ochilgan), undan so’ng keng qamrovdagi guruhiy omillar verbal-ta’lim (v:ed) va amaliy-mexanik (k:m) intellektlar joylashadi.


^{3.1-rasm. Intellekt omillarining iyerarxik modeli}

Bu omillar yana bo’linishi mumkin, masalan, verbal-ta’lim – verbal va hisoblash subomillari, amaliy-mexanik esa mexanik-ma’lumot, fazoviy va manual (so’zma-so’z paypaslash) subomillardan iboratdir (3.1-rasm).

Pastki darajalarda maxsus omillar joylashgan. Ko’p ingliz psixologlari shu nazariyani o’z izlanishlarida asos qilib olganlar. Zamonaviy Stenford-Binening testlar nazariyasi bunga misoldir (3.2-rasm).





^{3.2-rasm. Stenford-Bine testining nazariy modeli}

O’z davrida Gans Ayzenkning mashhur asarlarida esa bu nazariya shaxsga xos xususiyatlarni ifodalashda qo’llanilgan.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

1. 
   Karimov. I.A. Barkamol avlod-O`zbekiston taraqqiyotining poydevori. T., O`zbekiston. 1997.
   
2. 
   O`zbekston Respublikasining “qadrlar tayyorlash milliy dasturida” gi qonuni. T., 1997.
   
3. 
   G`oziev.E. Pedagogik psixologiya asoslari T “O`qituvchi” 2000y
   
4. 
   Asadov Y.M. Ruhiy holatlar diagnostikasi va korrekstiyasi. T 2000y
   
5. 
   Graficheskie metodo` v psixologicheskoy diagnostike. E.S. Romanova., O.F. Potyomkina-M., 1992.
   
6. 
   Davletshin. M. Psixologiyadan asosiy tushunchalar.-T., 1997.
   
7. 
   Teplov. B.M. “Sposobnost i odarennost”//xristomatiya po vozrastnoy i pedagogicheskiy. M.: 1981.-132s.
   
8. 
   Umumiy psixologiya. M.G.Davletshin., S.M.To`ychieva.-T., 2002.
   
9. 
   O`qituvchilarga psixologik yordam beruvchi o`yin va mashqlar. Matmuratova. N.B. (o`quv. met. qo`l. T., 2006.)
   
10. 
    Qodirov. B.R. Sposobnosti i sklonnosti. T. “Fan”. 1990.
    
11. 
    Xoxlova. L. P. Oila kinetik rasmi, testi.
    
12. 
    Rene. Jilya. usuli.- T., 1992.-169 b.
    
13. 
    Rogov E.I. Nastolnaya kniga prakticheskogo psixologa T. 1-2-M.,1999g.
    
14. 
    Adizova T.M. O`quvchilarning shaxslararo munosabatlari psixologik
    
15. 
    Diagnostikasi va korrekstion ishlar.-T.,1995y