Qiyosiy-tarixiy adabiyotshunoslik

---

Qiyosiy-tarixiy
adabiyotshunoslik
Qiyosiy-tarixiy adabiyotshunoslik — 
adabiyotshunoslikda
19-asrning 2-yarmida pozitivizm
taʼsiri ostida 
Yevropada
 paydo boʻlgan maktablardan biri; adabiyot tarixining xalqaro adabiy
aloqalar va munosabatlarni, turli mamlakatlardagi adabiy-badiiy voqea-hodisalarning
oʻxshash va farqli jihatlarini oʻrganuvchi boʻlimi. Qiyosiy-tarixiy adabiyotshunoslika.
namoyandalari asosiy eʼtiborni adabiy oqimlar, milliy adabiyotlar va ayrim asarlar, obraz va
syujetlar oʻrtasidagi oʻxshashlikni aniqlashga qaratadilar, syujetlar migratsiyasini, yaʼni
xalqdan xalqqa koʻchishini adabiy rivojlanishning omili deb qaraydilar. Shuni aytish kerakki,
adabiy voqea-hodisalarning oʻxshashligi, bir tomondan, xalqlarning ijtimoiy va madaniy
rivojlanishidagi oʻxshashlikka, ikkinchi tomondan esa, ular oʻrtasidagi madaniy va adabiy
aloqalarga asoslanadi; shunga muvofiq ravishda adabiy jarayonning tipologik oʻxshashliklari
hamda "adabiy aloqalar va taʼsirlar" farqlanadi. Odatda, ular oʻzaro taʼsir, aloqada boʻlsada,
biroq bu narsa ularning qoʻshilib, qorishib ketishini tasdiqlamaydi. Qiyosiy-tarixiy
adabiyotshunoslikning dastlabki belgilari nemis olimlari I.G.Gerder, J.Benfey, ingliz olimi
J.Denlon va rus olimi F.I.Buslayev asarlarida namoyon boʻlgan boʻlsada, uning asosiy
prinsiplari yevropalik X.M.Poznett va rossiyalik A.N.Veselovskiy asarlarida uzilkesil
taʼriftavsifga ega boʻladi. Komparativistlar, yaʼni Qiyosiy-tarixiy adabiyotshunoslika.
namoyandalari insoniyatning badiiy taraqqiyotiga oid maʼlumotlarni yigʻish, turli mamlakatlar
adabiyotlari va folklori oʻrtasidagi ayrim oʻxshashlik va aloqalarni aniqlash ishiga katta hissa
qoʻshdilar. Biroq ular badiiy voqealarni aksar hollarda qaramaqarshi tabaqalar kurashidan holi
tarzda oʻrganib, asarlarning ijtimoiy mazmuniga yetarlicha eʼtibor qaratmadilar, asosan,
syujet, obraz, motiv, koʻchim (trop)lar kabi shakliy unsurlarga hamda ularning
"oʻzlashtirilishi"ga ahamiyat berdilar. Bu holat maʼlum darajada sxematizm va
subʼyektivizmga, milliy adabiyotlar oʻziga xosligini inkor etishga, "oʻzlashma" syujetlar rolini
boʻrttirib koʻrsatishga olib keladi. 20-asr rus adabiyotshunoslaridan N.I.Konrad,

---

 
Soʻnggi tahrir 3 yillar avval
 
Umarxon III
 tomonidan amalga oshirildi
V.M.Jirmunskiy, V.Ya.Propp, I.G. Neupokoyeva va boshqalar, Gʻarbiy Yevropa va Amerika
komparativistlaridan farqli ravishda, adabiyotlar va folklorni qiyosiy oʻrganishda
oʻxshashliklarni nafaqat syujet yoki motivlarning oddiy koʻchishi sifatida, balki tipologik
hodisalar sifatida izohlaydilar. Oʻzbek olimlaridan F.Sulaymonova, B.Sarimsoqov, K.Imomov,
H.Homidiy, M.Joʻrayev va boshqalarlarning asarlarida u yoki bu darajada Qiyosiy-tarixiy
adabiyotshunoslika. unsurlari uchraydi.
[1]
1. Vzaimosvyazi i vzaimodeystviye natsionalnnx literatur. Material1 diskussii, M., 1961; Neupokoyeva I .
G., Problemn vzaimodeystviya sovremennnx literatur, M., 1963; Konrad N.I.,Zapad i Vostok. Stati, 2izd.,
M., 1972; Sulaymonova F., Sharq va Gʻarb, T., 1997; Joʻrayev M., Shomusarov Sh., Oʻzbek mifologiyasi
va arab folklori, T., 2001.
Fanlar haqidagi ushbu maqola 
chaladir
. Siz uni 
boyitib, (https://uz.wikipedia.org/w/index.ph
p?title=Qiyosiy-tarixiy_adabiyotshunoslik&action=edit)
 
Vikipediyaga
 yordam berishingiz
mumkin.
"
https://uz.wikipedia.org/w/inde
x.php?title=Qiyosiy-
tarixiy_adabiyotshunoslik&oldid=
2042382
" dan olindi 
Manbalar
…

---