Qishloq xòjalik ekalogiyasi

Toshkent Davlat Agrar Universiteti Samarqand filiali Agrobiologiya fakulteti Agrokimyo va agrotuproqshunoslik yònalishi 12-21-guruh talabasi Òrolboyeva Gulnoraning Ekologiya fanidan tayyorlagan taqdimoti

Qishloq xòjalik ekalogiyasi

Reja:

• Qishloq xo’jalik ekologiyasi haqida tushuncha.
• O’simlikni himoya qilishda ishlatiladigan pestitsidlarning ta’siri.
• Qishloq ho’jaligida ishlab chiqarishda chiqindisiz va kam chiqindili texnologoyalarni joriy qilish.

Tuproqni ekspluatatsiya qilish

• Agroekotizimlarning asosiy resursi erdir. Katta maydonlar dalalar uchun, yaylovlar esa hayvonlarni boqish uchun ishlatiladi. Qishloq xo'jaligida tuproq muntazam ravishda ishlatiladi, o'g'itlar va zararkunandalarga qarshi vositalar, turli xil ishlov berish usullari qo'llaniladi, bu esa tuproqning sho'rlanishiga va susayishiga olib keladi.
• Kelajakda er unumdorligini yo'qotadi, o'simlik qoplamini yo'qotadi, tuproq eroziyasi paydo bo'ladi va hudud cho'lga aylanadi.

Qishloq xo'jaligi ekologiyasi intensiv foydalanish

• Qishloq xo'jaligi ekologiyasi intensiv foydalanishdan keyin qanday qilib erni tiklash zarurligini, er resurslaridan qanday qilib to'g'ri foydalanishni ko'rib chiqadi.
• Ekologlar o'g'itlar va agrokimyoviy moddalardan foydalanishni kamaytirish, yangi, kamroq tajovuzkor va zararli moddalarni ishlab chiqarish tarafdori.

Tuproqni chorva mollari bilan oyoq osti qilish

• Chorvachilik chorva mollarini yaylovda boqishni o'z ichiga oladi. Hayvonlar turli xil o'simliklarni iste'mol qiladilar va erni oyoq osti qiladilar, bu esa uning yo'q qilinishiga olib keladi. Natijada, ushbu hududda oz miqdordagi ekinlar qoladi yoki o'simliklar umuman o'smaydi.
• Maysa hayvonlar tomonidan ildizdan foydalanilganligi sababli, tuproq o'z-o'zidan tiklana olmaydi, bu uning cho'llanishiga olib keladi. Erni keyingi boqish uchun yaroqsiz holga keltirgani sababli, yangi hududlar o'zlashtirilmoqda. Bunday oqibatlarga yo'l qo'ymaslik uchun yaylovdan to'g'ri foydalanish, me'yorlarga rioya qilish va erga g'amxo'rlik qilish kerak.

Kislotali yomg'ir

• Qishloq xo'jaligidagi so'nggi salbiy hodisa kislotali yomg'ir emas. Ular tuproqni ifloslantiradi va toksik yog'ingarchilik bo'lgan barcha ekinlar xavfli bo'lib qoladi yoki yo'q bo'lib ketadi.
• Natijada, hosil miqdori kamayadi, er kimyoviy moddalar bilan to'yingan va yaroqsiz holga keladi.

Tabiiy resurslardan foydalanish

• Qishloq xo'jaligi faoliyati atrof-muhitga sezilarli ta'sir ko'rsatadi. Tabiiy resurslardan foydalanish kelajakda tuproq tiklanish qobiliyatini yo'qotishiga, qulab tushishiga va nobud bo'lishiga olib keladi.
• Bu ekotizimlarning o'zgarishiga, atrof-muhitning buzilishiga olib keladi. Bunday ekologik ofatlarning oldini olish uchun faqat tabiiy resurslardan oqilona foydalanish kerak.

Dehqonchilik qilinadigan hududlarda ekologik muammolar

• Dehqonchilik qilinadigan hududlarda ekologik muammolarni hal qilishda qishloq xo‘jaligini ekologizatsiyalash ham katta ahamiyatga egadir. Ilgari qishlok, xo‘jaligi ishlab chiqarishida ko‘pchilik ekologik priniiplar stixiyali (ongsiz) ravishda ishlatilgan.
• Keyinchalik esa uning ilmiy asoslari yaratilishiga qaramasdan, undan foydalanish priniiplari ongli ravishda buzib kelindi. Hozirgi vaqtda ham ekologik bilimlarning autoekologiya — yangi tur ekologiyasi sohasidagi bilimlarga amal qilinadi.

O‘zbekistonda dehqonchilikni yuritishda yo‘l qo‘yilgan xatoliklar natijasida ko‘pchilik hududlar tabiatida ekologik fojialar sodir bo‘ldi va bu jarayon hali ham davom etmoqda.

• O‘zbekistonda dehqonchilikni yuritishda yo‘l qo‘yilgan xatoliklar natijasida ko‘pchilik hududlar tabiatida ekologik fojialar sodir bo‘ldi va bu jarayon hali ham davom etmoqda.
• Bunday holatlar Amudaryoning quyi oqimidagi rayonlarda dehqonchilikdagi ilmiy asoslarning buzilishi tufayli sodir bo‘ldi. Ana shu zonaning tabiiy florasi va faunasi juda keskin o‘zgargan, ko‘pchilik turlari umuman yo‘qolib ketgan

E’tiboringiz uchun tashakkur!!!