Qishloq va suv xo’jaligi vazirligi

CHiziqli va yassi diagrammalar

CHiziqli va yassi diagrammalarning juda ko’p turlari mavjud bo’lib, ular orasida eng muhimlari quyidagilardan iborat.

CHiziqli diagrammalar. Bu diagrammalar eng keng tarqalgan bo’lib, ular yordamida dinamika qatorlari, hodisalar orasidagi bog’lanishlar, taqsimlanish qatorlari va shartnoma (reja)ni

bajarish ko’rsatkichlari tasvirlanadi. CHiziqli diagrammalar koordinat maydoni yoki raqaml i

setka asosida tuziladi. Vertikal o’qqa (ordinata o’qi) olingan masshtabda dinamika qatorini ng
ko’rsatkichlari yoki natijaviy belgining qiymatlari nuqtachalar bilan nishonlanib joylashtirila di.
Gorizontal o’qqa (abtsissa o’qi) ma’lum masshtabda qatorning davrlari (vaqtlari) yoki fakt
or
belgisining qiymatlari nuqtachalar bilan nishonlanadi. Keyin o’qlardagi har qaysi nuqtachalardan

qarama-
qarshi o’qqa nisbatan parallel ravishda perpendikulyar chiziqlar o’tkaziladi. Ularning o’zaro uchrashgan nuqtalari (ordinata cho’qqilari) bir-

biri bilan birlashtiriladi va natijada siniq
chiziq hosil bo’ladi. Bu siniq chiziq dinamika qatorini yoki o’rganilayotgan hodisalarning o’zaro bog’lanishini tasvirlaydi.

Статистик график таркибий элементлари

График майдони

Геометрик белгилар (нуқталар, чизиқ, айлана, сектор, предмет тасвири ва щ.к)

Кординат- лар тизими

Масштаб ва шкала

График экспликацияси (сўз билан тушунтиришлар)

Intervalli (oraliqli) variatsion qatorlar uchun tuzilgan diagramma esa taqsimlanish gistogrammasi deb yuritiladi. 4.4-grafikda O’zbekiston fermer xo’jaliklarida paxta terimchilarining kundalik terim normasini bajarish darajasi bo’yicha taqsimlanishi gistogramma shaklida tasvirlangan.
CHiziqli diagrammalar ko’pincha siniq chiziq shaklida tuziladi. Ammo murakkab hodisa
va jarayonlarni o’rganishda bu shakl har doim qo’l kelavermaydi. Ayrim hollarda chiziqli diagrammani spiral shaklida tuzish maqsadga muvofiqdir.
Spiral shaklli diagrammalar o’rganilayotgan to’plamning umumiy o’zgarishi bilan bir vaqtda uning tarkibiy qismlarining o’zgarishini ham tasvirlash yoki hodisaning davrma- davr
(masalan, yilma-yil) o’zgarishi bilan bir yo’la har bir davr ichidagi (masalan, oyma-oy) o’zgarishini ham aks ettirish zarur bo’lganda qo’llaniladi.