Qirqimlar

QIRQIMLAR

• © Egamov Hoshim Xudoyberdievich, 2010

• QIRQIMLAR

• Qirqimni bajarish qoidalari

• А - А

• А

• А

• Qirqim-bu biror bir detalni bir yoki bir nechta teksliklar bilan xayolan kesish orqali hosil qilingan tasvir. Bunda kesuvchi tekslik yuzasida hosil bo`lgan tasvir va uning orqa tomonida ko`rinib turgan detal qismlari ham qo`shib chiziladi.
• Qirqimlar odatda predmrtlarning ichki tuzilishlarini aniqlash uchun qo`llaniladi

• Detalning asosiy ko`rinishi. Yaqqol tasvir.

• Chizmada detalning frontal, gorizontal va profil proeksiyalari tasvirlanadi.

• Detalning ichki ko`rinishlari bizga ko`rinmasligi sababli, ular shtrix chiziqlar bilan ko`rsatilgan. Agarda detalning ichki qismida bir qancha teshiklar, o`yiqlar, ariqchalar bo`lsa, ularni imkoni boricha aniq ko`rstosh kerak bo`ladi.
• Ana shunday maqsadlar uchun esa qirqimlar qo`llaniladi.

• Detalning ichki tuzilishini ko`rish uchun uni xayolan tekislik bilan kesish lozim.

• Agarda xayoliy kesuvchi tekslik frontal proeksiyalar
• teksligiga parallel bo`lsa, u “frontal qirqim” deb ataladi.

• Kesuvchi tekislik

• Bu esa kesuvchi tekislik

• Detalning xayoliy tekislik bilan qirqib olingan yarim qismi

• Detalga berilgan frontal qirqim (yaqqol tasvir)

• Frontal qirqimning kesuvchi tekislikda qolgan tasviri

• Qirqim ko`rinishlar bilan birgalikda o`zaro bog`liq bo`ladi. Frontal qirqim – bosh ko`rinish sifatida qaraladi.

• Profil qirqimni qurishda kesuvchi tekislik silindrik teshikning o`q chizig`I bo`ylab o`tadi

• Agarda kesuvchi tekislik profil proeksiyalar tekisligiga parallel bo`lsa, qirqim profil qirqim deb ataladi

• Detalning qirqilgan qismi xayolan olib tashlangan

• Detalning qirqilgan qismi xayolan olib tashlangan

• Detalning frontal qirqimi va profil qirqimning rasmi

• Chizmada frontal va profil qirqimlarning ifodalanishi. Kesim yuzasi qizil rangli chiziqlarda shtrixlangan.

• А - А

• А

• А

Gorizontal qirqim

• Agarda kesuvchi tekislik gorizontal tekislikka, ya’ni gorizontal proeksiyaga parallel bo`lsa, bundau qirqim “GORIZONTAL QIRQIM” deb ataladi.
• Ayrim hollarda birorta ham tekislikka parallel bo`lmagan tekislik uchrasa, u og`ma qirqim deb ataladi.

Detalning yuqori qismi xayolan olib tashlangan

• Bu qirqim yuzasi

Gorizontal qirqimning ustdan ko`rinishi

• Gorizontal qirqim surati

• Bu kesuvchi tekislik

• А - А

• А

• А

• Gorizontal qirqimning ustdan ko`rinishi

• Qirqim va kesim orasidagi farq

• Kesim yuzasi shtrix bilan ajratib qo`yilgan

• Bu xayoliy tekislik sirtida hosil bo`lgan kesim yuzasi

• А - А

• А

• А

• А - А

• 1

• 2

• 1 - qirqim

• 2 - kesim

• Qirqim detal xayoliy tekislik bilan kesilgandan so`ng, uning yuzasida va orqa tomonida mavjud bo`lgan qo`shimda detallarning ham qo`shib chizilishi bilan kesimdan farq qiladi.

• Qirqim va kesim orasidagi farq

• Qanday tasvir qirqim deb ataladi?
• Chizmada qirqimlar nima uchun qo`llaniladi?
• Qanday qirqim - frontal, gorizontal yoki profil qirqim deb ataladi?
• Qanday holatlarda qirqimlar belgilanmaydi?
• Qirqim berilgan chizmalarda qanday o`zgarishlar ro`y beradi?
• Qirqim yuzalar qanday ajralib turadi?