Qaytar va qaytmas jaryonlar Entropiya nima

F = U -T S .

F ichki energiya bilan bogiangan energiya (TS) ning ayrimasiga tengligi sababli erkin energiya ham deyiladi. Yuqoridagi formulaga ko‘ra izotermik jarayonda bajarilgan maksimal ish

A = -A F

0 ‘zgarmas harorat va bosimdagi sistemalar uchun termodina- mik potensial a bilan iodalaniladi va izobaro-izotermik potential deyiladi: Bu potensialning o‘zgarishi ham sistemaning boshlang‘ich va oxirgi holatlarigagina bog‘liq, ya’ni Izobaro-izotermik jarayonlarda bajarilgan maksimal ish shu potensialning o'zgarishiga teng: Ikkala potensialning ifodasida entropiya minus ishorali bo‘lgani uchun qaytmas jarayonlarda potensiallarning qiymati ortmaydi. Balki kamaydi va minimumga intiladi. Boshqacha aytganda, izobaro-izo- termik jarayonlar izobar potensial о ning kamayish yo‘na - lishida- gina o‘z-o‘zicha borishi mumkin. Jarayonning o‘z-o;zicha borish chegarasi, ya’ni muvozanat sharti potensialning minimal qiymatiga yetishidan iborat bo‘ladi.

Entropiya (yun.— aylanish, oʻzgarish) —1) termodinamikada — har qanday termodinamik tizimning holat funksiyalaridan biri (8). Oʻz holiga qoʻyilgan (tashqi kuch taʼsir etmayotgan) berk tizimda jarayon qaysi yoʻnalishda sodir boʻlishini ifodalaydi. [[Termodinamikaning II qonuni (qarang [[Termodinamika) jarayonlarning yoʻnalishini avvaldan aytib berish imkoniga ega emas. Bu qonunni taʼriflagan R. Klauzius 1865 yilda jarayonlarning bir tomonlama kechishiga olib keluvchi cheklashni tahlil qilib, 8 funksiyani kiritdi va uni E. deb atadi; 2) statik fizikada — tizim holatining termodinamik ehtimolini ifodalovchi kattalik.

E.ning xossalari: 1) tajriba natijasi toʻgʻri boʻlsa, yaʼni R larda birontasi birga, qolganlari nolga teng boʻlsa, noaniqlik oʻlchami — E. ham nolga teng boʻladi; 2) tajriba natijalari teng ehtimolli boʻlsa, E. maksimal qiymatga ega boʻladi; 3) bir-biriga bogʻliq boʻlmagan ikki tajriba E.si ularning E.lari yigʻindisiga teng .

Fizikada Entropiyaning ma'nosi

Entropiya sistemadagi buzilish yoki tasodifiylikning miqdoriy o'lchovi sifatida tavsiflanadi. Kontseptsiya issiqlik energiyasini bir tizimda o'tkazish bilan bog'liq bo'lgan termodinamikadan kelib chiqadi. "Mutlaq entropiya" ning ba'zi shakllari haqida gapirish o'rniga fiziklar odatda ma'lum bir termodinamik jarayonda sodir bo'lgan entropiyaning o'zgarishi haqida gapiradilar.