Qattiq maishiy chiqindilarning morfologik tarkibini, fizik-issiqlik xususiyatlarini tahlil qilish

1-rasm. QMCH yig’ish maydoni.
Hozirgi kunda ham chiqindilarga keraksiz buyum kabi muomala qilish davom etmoqda, ko’pgina odamlar ularni eng yaxshisi ko’zdan uzoqroqqa “yashirish” ni ma’qul ko’rmoqdalar. Shuni aytish kerakki, chiqindilar kecha tabiatning elementlari bo’lgan, ular bilan muomala qilishda birinchi maqsad resurslarni tiklash va xo’jalik aylanmasiga bo’lish lozim. Bunda tabiat resurslariga bo’lgan talab minemallashadi.
Amerika Qo’shma Shtatlarida qattiq maishiy chiqindilarning 41%i, Vengriyada 33.5%i, Fransiyada 6%i, Buyuk Britaniyada 3%, Yaponiyada faqatgina 3%i, Rossiya Federatsiyasida 10% chiqindi “juda xavfli” chiqindi kabi klassifikatsiyalanadi. Ko’pgina mamlakatlarda toksik (xavfli) chiqindilar miqdori to’xtovsiz oshib bormoqda.
1.1-jadval
Shahar maishiy chiqindilar manbai

Turar joylar	Kommunal xizmatlar
Xo’jalik Muassasa Magazinlar Madaniy xizmatlar Mexmonxonalar Umumiy ovqatlanish korxonalari Yoqilg’I quyish shaxobchalari Qishloq xo’jaligi	Binolar qurish Ko’chlarni tozalash Muassasa Maktablar Shifoxonalar Qamoqxonalar Sanoat Parklar, bog’lar qurish

O’zbekiston xududida qattiq maishiy chiqindilar tashlanadigan 230 dan ortiq shahar va qishloq axlatxonalari mavjud. Ularda taxminan 30 million metr kub axlat to’planadi. Ular asosan stixiyali ravishda, jo’g’rofiy, geologic-gidrografik va boshqa shart-sharoitlarni kompleks o’rganmay turib tashkil etilgan. Ularda qattiq maishiy chiqindini zararsizlantirish va ko’mib tashlash ibtidoiy usullar bilan amalga oshirilmoqda. Ayniqsa, respublikaning yirik shaharlarida maishiy chiqindilarni ishlatish va sohasida murakkab vaziyat vujudga kelgan.

Quyidagi rasmda O’zbekiston Respublikasi hududlarida QMCH yig’ish poligonlari keltirilgan (2-rasm).