Qarshi muhandislik iqtisodiyot


-MAVZU.GIDROSTATIK VA VRADIOIZOTOPLI ZICHLIK



Download 7,43 Mb.
Pdf ko'rish
bet133/168
Sana16.04.2022
Hajmi7,43 Mb.
#557414
1   ...   129   130   131   132   133   134   135   136   ...   168
Bog'liq
27.08.2021-2022 STO\'A Ma\'ruza matni

34-MAVZU.GIDROSTATIK VA VRADIOIZOTOPLI ZICHLIK 
O‘LCHASH VOSITALARI.
Reja 
1.
Gidrostatik zichlik o‘lchash vositalari. 
2.
Radioizotopli zichlik o‘lchash vositalari. 
1.Gidrostatik zichlik o‘lchash vositalari. 
Gidrostatik zichlik o‘lchagichlar 
o‘zgarmas balandlikdagi suyuqlik 
ustunining bosimini o‘lchashga asoslangan. 
Gidrostatik zichlik o‘lchagichlar keng tarqalgan, chunki bu asboblar sodda 
tuzilgan 
va 
tahlil 
qilinayotgan 
suyuqlikka 
o‘rnatiladigan 
datchiklarda 
harakatlanadigan qismlar yuq Ularning ishlash prinsipi quyidagicha. Suyuqlik 
sirtiga nisbatan Н chuqurlikdagi Р bosim quyidagicha ifodalanadi: 
P=ρ∙g∙H
,
(34.1)
6v yerda 

 — suyuqlikning zichligi, kg/m
3
; g —og‘irlik kuchining tezlanishi, m/s
2

Suyuqlik ustunining balandligi Н o‘zgarmas bo‘lsa, bosim 

suyuqlik 
zichligining o‘lchovi bo‘ladi. Gidrostatik zichlik o‘lchagichlarda suyuqlik 
ustunining bosimi, odatda, suyuqlik orasidan inert gaz (havo) ni uzluksiz haydab 
o‘lchab turiladi. Bu gaz (havo) ning bosimi suyuqlik ustuni bosimiga mutanosib 
bo‘ladi. Suyuqlik ustunining bosimini bu usulda o‘lchash (pezometrik zichlik 
o‘lchagichlar)ko‘rsatishlarni masofaga uzatish imkoniyatini beradi. Haydaladigan 
inert gaz suyuqlik xususiyatlariga ko‘ra tanlanadi. Haydaladigan gaz sarfi katta 
bo‘lmay, doimiy bo‘lishi shart, chunki sarfning o‘zgarib turishi o‘lchashda 
qo‘shimcha xatoliklarga olib kelishi mumkin. 
Odatda, suyuqlikning turli balandlikdagi ikkita ustunidagi bosimlar farqi 
o‘lchanadi (differensial usul). Bu esa o‘lchanayotgan zichlikning aniqligiga ta’sir 
ko‘rsatadigan sath o‘zgarishlarini yo‘qotadi, (16.1) ifodadan 
P
1
-P
2
=(H
1
-H
2
)∙ρ∙g yoki ∆P=∆H∙ρ∙g , (34.2) 
bu yerda Р
1
va Р
2
— suyuqlik ustunlarining bssimi, Pa; Н
1
va Н
2
— suyuqlik 
ustunlari sathi, m. 
Havo (inert gaz) uzluksiz haydaladigan pezometrik differensial ikki 
suyuqlikli zichlik o‘lchagichda (34.1- rasm) tekshirilayotgan suyuqlik idish 1 dan 
uzluksiz oqib o‘tadi, bu idishda suyuqlik sathi doimiy saqlanadi. Doimiy sathli 
idish 2 ma’lum zichlikli etalon suyuqlik bilan to‘ldirilgan bo‘ladi. Inert gaz naycha 
3 orqali tekshirilayotgan suyuqlik qatlami orqali o‘tadi va asbobdan chiqib ketadi. 


167 
Xuddi shu inert gaz naycha 4 orqali etalon suyuqlik qatlamidan o‘tadi, keyin 
qo‘shimcha naycha 5 orqali tekshirilayotgan suyuqlikning ma’lum qatlamidan 
o‘tib asbobdan chiqadi.
Pezometrik naychalarning chuqurligi va etalon suyuqlikning zichligi ma’lum 
bo‘lsa, differensial manometr 6 ning ko‘rsatishi tekshirilayotgan suyuqlik 
zichligining o‘lchovi bo‘ladi. 
(34.2) ifodaga muvofiq difmanometrning ko‘rsatishi quyidagicha bo‘ladi: 
∆P=h
1
∙ρ∙g-(h
2
ρ+h
0
ρ
0
)g=(hρ-h
0
ρ
0
)g.
(34.3) 
Etalon suyuqlikning zichligi tekshirilayotgan suyuqlikning zichligiga yaqin 
qilib tanlanadi. U holda h
0
= h bo‘lsa, bosimlar farqi ∆Р = 0. Unda tekshirilayotgan 
suyuqlikning zichligi minimal. bo‘ladi. Agar tekshirilayotgan suyuqlikning zichligi 
maksimal bo‘lsa, bosimlar farqi maksimal qiymatga ega bo‘ladi. 
Asbobda etalon suyuqlikli idish 2 tekshirilayotgan suyuqlikli idish 1 dan 
yuqoriroqda joylashgan. Etalon va tekshirilayotgan suyuqlikning harorat 
koeffitsiyenti bir xil bo‘lib, ularning harorati teng bo‘lsa, harorat kompensatsiyasi 
avtomatik ravishda ta’minlanadi. 
Gidrostatik zichlik o‘lchagichlar sanoatda 900...1800 kg/m
3
o‘lchash 
chegarasiga mo‘ljallab chiqariladi. Bu asboblarning asosiy xatoligi ±4%. 
Silfonli, tenzometrik, ximotron va boshqa zichlik o‘zgartkichlari gidrostatik 
zichlik o‘lchagichlarning turlaridir. 
34.1 – rasm


Download 7,43 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   129   130   131   132   133   134   135   136   ...   168




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish