Qarshi muhandislik iqtisodiyot

idishda) suyuqlik sathini difmanometr 
bilan o‘lchash sxemasi 

---

135 
bu yerda, ρ
1
— muvozanatlashtiruvchi idish va impulsli naycha 5 dagi 
suyuqlik zichligi. Р
2
bosim idishdagi zichligi ρ
2
bo‘lgan suyuklik ustunining 
gidrostatik bosimi impulsli naycha 2 dagi zichligi ρ
1
bo‘lgan suyuklik ustuni h
0
va 
balandligi h — Н va zichligi ρ bo‘lgan idishdagi havo (bug‘) ustuni gidrostatik 
bosimlari yig‘indisidan iborat: 
P
2
=h
0
ρ
1
∙g+Hρ
1
g+(h-H)ρ∙g. (26.6) 
Shunday qilib, difmanometrga ta’sir etadigan bosimlar farqi ∆P quyidagi 
ifoda bilan topiladi: 
∆P=P
1
-P
2
=[hρ
1
-Hρ
2
-(h-H)ρ]∙g=[h(ρ
1
- ρ)-H(ρ
2
-ρ)]∙g (26.7) 
(26.7) ifodadan ko‘rinib turibdiki, sath o‘lchagich ko‘rsatishi h ning joriy 
qiymatigagina emas, suyuqlik zichligigaρ
1
va bug‘ zichligi ρga ham bog‘liq, ular 
esa o‘z navbatida idishdagi muhitning harorati va bosimiga bog‘lik. Shuning uchun 
difmanometr- sath o‘lchagichning shkalasini hisoblash idishdagi ishchi bosimi 
bo‘ycha hisoblanadi. Bu yerda,n tashqari, o‘lchash natijasiga impulsli naychadagi-
suyuqlik zichligiρ
1
ning o‘zgarishi ta’sir etadi, chunki bu yerda, balandligi h 
bo‘lgan ustunning va impulsli naycha 5 ning gidrostatik bosimi o‘zgardi, shu bilan 
bir vaqtda Р
1
bosim o‘zgarmas bo‘lib qolishi lozim. Bu atrof muhit harorati yoki 
idishdagi muhit harorati o‘zgarganda sodir bo‘ladi. 
Sathni difmanometrlar bilan o‘lchash usuli qator afzalliklarga ega: sath 
o‘lchagichlar mustahkam, montaj qilish oddiy va ishonchli ishlaydi. Ammo ularda 
bitta jiddiy kamchilik bor: difmanometrlarning sezgir elementi nazorat qilinuvchi 
muhitga bevosita tegib turadi. Agressiv muhitlarning sathni o‘lchashda bu yo 
difmanometrlar uchun maxsus materialdan foydalanishni taqozo qiladi yoki 
difmanometrga aktiv muhit kirib qolishdan, masalan, impuls naychalariga ajratish 
qurilmalarini ulash, impulsli naychalarni toza suv bilan yuvish va hokazodan 
saqlaydigan difmanometrlarni ulash sxemalarini qo‘llanishni taqozo qiladi. 
Bu kamchilikdan gidrostatik sath o‘lchagichlardan bir turi — pezometrik 
sath o‘lchagichlar mustasnodir.