Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti

2.14-rasm. Quyosh kollektorining tashqi ko‘rinishi. 
 
Bunday  qurilmalar  ishlash  prinsipi  oddiy.  U  maxsus  qurilmalar-quyosh 
kollektorlari  tomonidan  quyosh  energiyasini  singdirishga  va  uni  is’temolchi 

---

 
59 
tomonidan  keyin  foydalanish  uchun  issiqlikni  saqlash  tizimiga  uzatishga 
asoslangan. 
Gelioqurilmalarni  o‘rnatish  vaqtida  maxkamlash  moslamalari  elementlar 
sifati katta axamyatga ega. Chunki quyosh kollektori beso‘naqay katta va og‘ir 
bo‘ladi (o‘rta hisobda 2 metr kv.ga 50 kg og‘irlik to‘g‘ri keladi). Yuqorida aytib 
o‘tilganidek,  tayanch  va  maxkamlash  moslamalarini  ishlab  chiqishda 
kollektorning  gorizontal  va  vertikal  tekisliklarda  joylashishini  hisobga  oluvchi 
shartlardga  rioya  qilinishi  kerak.  Kollektorlar  yetarli  darajada  katta  yuzaga 
(odatda 2 m kv.) ega bo‘ladi. Shuning uchun, yig‘uvchi panelning turli yig‘uvchi 
qismlarini  mahkamlashda  shamol  kuchi  va  yo‘nalishini  hisobga  olish  kerak, 
ya’ni  bir  jiddiy  narsa  kollektordan  suyuqlikning  sizib  yoki  oqib  chiqishining 
oldini  olish,  ayniqsa  u  bino  old  tomoniga  cherepitsiyali  yoki  tekis  tomda 
joylashgan bo‘lsa yanada muhim ahamiyat kasb etadi. 
Quyosh  suv  isitgich  qurilmasi  namunaviy  konstruksiyasi  tizimi  15-16-
rasmlarda  ko‘rsatilgan.  Rasmdan  ko‘rinib  turibdiki,  qurilma  4  ta  asosiy 
qismlardan  tuzilgan:  kollektor  tizimi,  issiqlik  saqlash  tizimi,  taqsimlash  va 
is’temol tizimi, nazorat qilish va boshqarish tizimi. 
: