Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti Neft va gaz fakulteti Ochilov Fazliddin Shokir o‘g‘lining

4.10. Ifloslangan suvni tozalash usullari. 

Tarkibida  zaharli  organik,  noorganik  moddalar,  aralashmalar  bo‘lgan 

ifloslangan  suvlarni  suv  havzalariga  tashlash  xalq  xo‘jaligiga,  insonlarning 

salomatligiga katta zarar keltiradi. Shuning uchun ham suv havzalarini, sanoatni 

ifloslangan  suv  oqimlaridan  muhofaza  qilishga  davlat  ahamiyatiga  ega  bo‘lgan 

ish deb qaraladi. 

Tashlanadigan  sanoat  oqova  suvlarini  shartli  ravishda  toza  va  kuchli 

ifloslangan oqova suvlarga bo‘lish mumkin. Kimyoviy moddalar aralashmagan, 

faqat  sovutish  yoki  isitishda  qo‘llaniladigan  suvlar  «shartli  toza»  suvlar 

hisoblanadi. 

Ishlab  chiqarishda  texnik,  maksadlar  uchun  ishlatiladigan  suvlar 

ifloslanganligi  sababli  ular  albatta  tozalanib,  so‘ngra  tabiiy  suv  havzalariga 

tashlanadi. 

Sanoat  oqova  suvlari  ikki  –  regenerativ  suv  destruktiv  usul  bilan 

tozalanadi.  Regenerativ  usul  bilan  tozalashda  oqova  suv  tarkibidan 

ifloslantiradigan  moddalar  sorbsiya,  ekstraksiya,  evaporatsiya,  koagulyasiya, 

flotatsiya, ion almashtirish kabi turli fizik-kimyoviy yo‘llar bilan ajratib olinadi.  

Sorbsiyada  ifloslangan  suv  qattiq  sorbent  orqali  o‘tkaziladi,  natijada 

sorbent  bilan  birga  iflos  modda  ham  yo‘qotiladi  sorbent  qayta  ishlanib,  yana 

sorbsiyalash jarayonida qo‘llaniladi. 

Ekstraksiyada  suv  eriydigan  iflos  moddalar  suvda  erimaydigan 

ekengragent yordamida ajratib olinadi. 

Evaparatsiyada  suvni  ifloslaydigan  uchuvchan  moddalar  100

0

S  gacha 

qizdirilgan bug‘ orqali o‘tkazilib haydaladi va moddalar ajratib olinadi. 

Koakulyasiyada  iflos  moddalar  suv  qo‘shiladigan  koagulyantlar 

yordamida cho‘ktirib ajratiladi. 

---

51 

 

Flotatsiyada  suv  tarkibidagi  iflos  moddalarni  suyuqlik  yuzasiga 

ko‘tarilib, ko‘pik holida ajratib olinadi. 

Ion  almashishda  esa  suvda  erigan  iflos  moddalar  qattiq,  tabiiy  yoki 

sun’iy ionitlar yordamida ion va kation holida ajratib olinadi.                          

    

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                            

---

52