Qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti neft va gaz fakulteti «neft va gaz olishning texnologiyasi va texnikasi»

 
MA’RUZA №19 
Ma’ruza: Quduqlarda er osti ta’mirlash ishlarini olib borish 
Ma’ruza rejasi 
19.1. Er osti ta’mirlash ishlarini umumiy tavsifi. 
19.2. Quduqni er osti ta’mirlashda ishlatiladigan ko’taruvchi inshoat va 
mexanizmlar. 
19.3. Tal tizimi 
19.4. Quvur va shtangalarni ko’tarib tushirish uchun  
         ishlatiladigan asosiy instrumentlar. 
Tayanch iboralar: 
Ishlatish  koeffisienti,  minora,  machta,  harakatlanuvchi  machta,  normal 
(muayyan) ishlashi buzilishi, elevator. 
 
25.1. Er osti ta’mirlash ishlarini umumiy tavsifi 
Har-xil  sabablar  bilan  quduqning  normal  (muayyan)  ishlashi  buziladi, 
natijada  neft‘    qazib  olish  kamayadi  yoki  butunlay  to‘xtaydi.  Neft‘  qazib  olishning 
kamayishi  yoki  butunlay  to‘xtashi  er  osti  yoki  usti  jixozlari  qismining  buzilishi, 
ishchi  agent  yoki  elektroenergiyasining  uzatilishi  vaqtincha  to‘xtashi,  quduq  tubiga 
qum yoki suvning kelishi, parafinning qotib qolishi natijasida yuz beradi. Quduqning 
uzoq  ishlamasdan  turib  qolishi  quduqni    ishlatish  koeffisentiga  ta‘sir  ko‘rsatadi. 
Quduqning  ishlatish  koeffisenti  quduq  ishlagan  kunlarining  umumiy  kunlar  soni 
nisbatiga  teng  bo‘ladi.  Ishlatish  koeffisenti  0,95-0,96  ga  teng  bo‘lsa  yaxshi 
hisoblanadi Quduqda er osti tomirini utkazish uchun tuxtalishi ishlatish koeffisentiga 
katta ta‘sir kursatadi.    
Joriy  er  osti  ta‘mirlash  ishlariga  quyidagi  ishlar  kiradi:  Chuqurlik  nasoslari 
yoki uning qismlarini almashtirish, nasos shtangalarini  uzilishi yoki echilib ketishini 
bartaraf  etish,  nasosni  yuvish,  almashtirish,  nasos-kompressor  quvuri  yoki  shtanga 

---

tizmalariga qo‘shish yoki kamaytirish, quvurdagi sizishni bartaraf etish, qum yakorini 
tozalash,  ishchi  mufta  va    ko‘shuvchi  moslamalarni  tekshirish,  qum  tiqinini  yuvish 
yoki tozalash, paker tushirish va almashtirish va boshqa bir qancha ishlar kiradi. Bu 
ishlarni konda tashkil qilingan quduqni er osti ta‘mirlash brigadasi tomonidan amalga 
oshiriladi.  
Bir  muncha  qiyin  bo‘lgan  ishlar,  avariyani  bartaraf  etish,  suvni  oqishini 
tuxtatish,  qiyshaygan  tizmalarni  to‘girlash,  mustahkam  tiqinni  burg‘ilash,  qatlamni 
gidravlik  yorish  va  boshqa  bir  qancha  ishlar  quduqni  tubdan  ta‘mirlash  ishlariga 
kiradi. Bunday ishlarni neft konlari boshqarmasiga qarashli tubdan ta‘mirlash idorasi 
tomonidan amalga oshiriladi. 
Kondagi  er  osti  ta‘mirlash  ishlari  buyicha  tuzilgan  brigada  vaxta  bilan 
ishlaydi.  Bir  vaxta  tarkibiga  uch  kishi  kiradi:  nazoratchi  va  yordamchisi  quduq 
atrofida  ishlaydi,  uchunchi  qismi  (traktorchi)  shofyor  kutaruvchi  mexanizm 
lebedaksida  ishlaydi.  Ta‘mirlashga    talluqli  barcha  ishlar  ko‘taruvchi  quvur  (yoki 
shtanga)  ni  kutarib-tushirish  bilan  bog‘liq.  Buning  uchun  har  bir  ta‘mirlash  olib 
borilayotgan quduqda ko‘taruvchi inshoat va ko‘taruvchi moslamalar joylashtirilishi 
kerak.