Qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti neft va gaz fakulteti «neft va gaz olishning texnologiyasi va texnikasi»

 
MA’RUZA №15 
Neftni turli energiya manbalari ta’sirida siqib chiqarish mexanizmi 
Ma’ruza rejasi 
 15.1. Suyuqlikni quduq tubiga oqib kelish shartlari. 
                  15.2. Quduq debitini aniqlash. 
 15.3. Quduq va qatlamlarning o’zaro ta’sirlari. 
                         Adabiyotlar: 
Asosiy adabiyotlar: 1, 2, 4,6,7 
Qo‘shimcha adabiyotlar:1,6,9,12  
Tayanch iboralar: 
Debit,  sizishning  chiziqli  qonuni,  sizish  maydoni,  gidrodinamik  mukammal, 
o‘lchovsiz bosim, o‘tkazuvchanlik. 
15.1. Suyuqlikni quduq tubiga oqib kelish shartlari. 

---

Har  qanday  sharoitda  suyuqlik  yoki  gazni  harakati  bosimlar  farqi  ta‘sirida 
ro‘yberadi. Er osti gidravlikasi fanidan ma‘lumki yangi ochilgan uyumdan quduqlar 
orqali  maxsulot  olinmagan  bo‘lsa  quduqda  va  uyumdagi  bosim    bir-xil  bo‘lib, 
bosimlar farqi nolga teng bo‘ladi. Quduqdan suyuqlik yoki gaz olina boshlangandan 
keyin quduq tubi bosimi tushadi va qatlam bosimidan kichik bo‘ladi. Qatlam bosimi 
va quduq tubi bosimlari farqi ta‘sirida qatlamdan quduq tubi tomon suyuqlik yoki gaz 
oqimi  hosil  bo‘ladi.  Suyuqlik  yoki  gaz  qatlamdan  quduqqa  teshilgan  teshiklar  yoki 
emirilmaydigan  tog‘  jinslaridan  tuzilgan  uyumlarda  ochiq  yuzalardan  oqib  tushadi. 
Quduq  stvoli  yon  yuzasini  silindr  yon  yuzasiga  o‘xshatish  mumkin,  uning  radiusi 
quduq  radiusiga  teng.  Agar  maxsuldor  qatlam  teshiklar  orqali  ochilgan  bo‘lsa  yon 
tomondan sizish yuzasi teshilgan teshiklar yuzasini yigindisiga teng bo‘ladi. 
Suyuqlik  oqimi  quduqqa  kelishidan  oldin,  qatlamda  harakatlanishida  quduq 
stvoliga uzliksiz konsentrik qator bo‘ylab joylashgan yuzada harakatlanadi. 
Quduq    tomon  harakatlanayotgan  suyulik  yoki  gaz  oqimini  ikki  o‘lchamli 
(uzunligi va kengligi) tekis oqim deb qaraladi va shuning uchun bunday oqimni tekis 
radial oqim deb ataladi. 
 Quduqdan  bir  kecha  -  kunduzda  qazib  olingan  maxsulot  miqdoriga  sutkalik 
debit deb ataladi.