Qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti neft va gaz fakulteti «neft va gaz olishning texnologiyasi va texnikasi»

 
14.3.Quduqlar ishini texnologik rejimi 
 
Quduqlar  ishining  texnologik  rejimi  ulardan  olinadigan    maxsulot 
miqdorining    normasini  belgilab  beradi.  Quduqning  tadqiqot  natijalari    texnologik 
rejim  tuzish    uchun  asos  bo‘lib  xizmat  qiladi.  Shuning  uchun  ham  xar  bir  quduqda 
muntazam  tadqiqot ishlari olib borilishi kerak. 
Quduqning  maksimal  (potensial)  imkoniyati  bo‘yicha  maxsulot  miqdorini 
belgilash  mumkin  emas.Chunki  bu  xolda  qatlam  energiyasi    norasional  sarflanishi, 
neft zaxirasining to‘la ishlatilmasligi, qatlam emirilishi va tizma sikilishi xollari yuz 
berishi mumkin. 
Shu  sabab  xar  bir  quduq  uchun    o‘zining  okilona  ishlatilish  sharoitini 
ta‘minlaydigan maxsulot miqdori me‘yori belgilanadi. 
Me‘yorni belgilashda quduqlar ikki guruxga bo‘linadi: 
1.Cheklanmagan maxsulot miqdori bilan 
2. Cheklangan maxsulot miqdori bilan 
Birinchi  guruxga    kam  maxsulotli,  dinamik  satxi  past  bo‘lgan    va  past 
bosimliquduqlar  kiradi.  Bu  quduqlardan  olinadigan  maxsulot  miqdori    mavjud 
uskunalarning maksimal imkoniyati va potensial miqdori orqali belgilanadi. 
Ikkinchi  guruxdagi  quduqlarning  miqdorini  bir  necha  sabablarga  ko‘ra 
cheklashga  to‘g‘ri  keladi.Uyumning  chekka  suvlari  faol  sharoitda  qatlam  bosimi 

---

to‘yinganlik bosimidan yuqori bo‘lsa, suyuqlikdan gaz ajralib chiqishini oldini olish 
maqsadida maxsulot miqdori cheklanadi. Bunda tub bosimi to‘yinish bosimiga teng 
yoki undan 20-25% past xolda belgilanadi. 
Cheklanishning  boshqa  sabablari  sifatida  qatlam  suvining    quduq  tubiga 
ko‘tarilishini  oldini  olish,  gaz  do‘ppisining  bir  me‘yorda  kengayishini  ta‘minlash, 
qatlamdan  qum  va  mexanik  zarrachalar  olib  chiqilishinining  oldini  olish,  yo‘ldosh 
suv miqdorini kamaytirish va boshqalar xizmat qiladi. 
Ba‘zan  quduqning  maxsulot  miqdori  texnikaviy  sabablarga  ko‘ra 
cheklanadi.Masalan  past  bosimli  cho‘qur  quduqlarda  dinamik  satxning  pasayishi 
mustahkamlovchi  quvurning siqilib kolishidan saqlash uchun ham maxsulot miqdori 
cheklanadi. 
Gaz  quduqlarida  maxsulot  miqdori  suv  ko‘tarilishining  oldini  olish  va  gaz 
oqimida  qum  chiqishini  cheklash  shartlari  bilan  belgilanadi.  Debiti  katta  gaz 
quduqlarda me‘yor quduq diametriga qarab belgilanadi.