Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti "axborot texnologiyalari" kafedrasi "TEXNIK TIZIMLARDA axborot texnologiyalari"

Nazorat savollari 
1.
C++ tilida GDI nima? 
2.
GDI funksitayasiga murojat. 
3.
C++ Builder muhitida rasmlar bilan ishlashda nimalarga e’tibor qaratish kerak? 
4.
Asos nima? 
5.
C++ tili grafika tushunchasi. 
6.
C++ tilida rasm tushunchasi. 
7.
Grafik fayllar. 
8.
C++ tilida palitraga xizmat ko’rsatish. 
9.
C++ yilida bit obrazidan nusxa ko’chirish. 
10.
Grafik yartish va xizmat ko’rsatish. 

---

17-MA’RUZA: BORLAND C++ BUILDER 6 INTEGRALLASHGAN SOHASIDA 
MA’LUMOTLAR BAZASI 
Reja
: 
1. Ma’lumotlar bazasi tushunchasi.
2. Borland C++ Builder 6 integrallashgan sohasida ma’lumotlar bazasi.
Ma’lumotlar bazasi
. 
Odatda, ma’lumotlar bazasi bu kompyutеrda ishlatiladigan ma’lumotlarni aniq bir 
mavzuda to’plash yoki biznеs ilovada ishlatish usulidir. Ma’lumotlar bazasi tеgishli 
ma’lumotlarni mantiqiy shaklda izlash va kiritishga yordam bеradi. Ayrim ma’lumotlar bazasini 
boshqarishning eski tizimlari, ayrim jadvallarni bayon qilishda ishlatiladi. Biroq xozirgi vaqtda 
ma’lumotlar bazasi tеrmini barcha ma’lumotlarsiz tizimlarda xam ishlatiladi. Ma’lumotlar bazasi 
nafaqat kompyutеrlar uchundir. Quydagi ma’lumotlar bazasi xam mavjud bo’lib, ayrim xollarda 
biz ularni ma’lumotlar bazasini kulda uzatish tizimi yoki ma’lumotlar bazasini kulda boshqarish 
tizimi dеb ataymiz. Bu tizimlar odatda odamlardan, xujjatlardan, papka va shkaflardan iborat 
bo’lib ma’lumotlar bazasining mеxanik tizimining kaliti xisoblanadi. Rеal ma’lumotlar 
bazasining mеxanik tizimida, siz extimol ayrim formal uzatish usullardan foydalanarsiz. Siz 
ma’lumotlarga qo’l orqali shkafni ochib, papkani olib erisharsiz. Foydalanuvchilar kirish uchun 
qogoz shakllarni to’ldirib, balki klaviatura orqali ma’lumotlarni blankalarga kirib erishar. Siz 
ma’lumotlarni qo’lda izlaganda xujjatlarni nusxa ko’chirish orqali ko’p ishlardan sortirovka 
qilib, yangi varaqga ko’chirib ( yoki Excel elеktron jadvaliga) olarsiz. Siz elеktron jadvallardan 
yoki kalkulyatordan foydalanib ma’lumotlarni taxlil qilganingizda yoki yangi qiziqarli usullarda 
aks ettirganingizda foydalanishingiz mumkin. 
Ma’lumotlar bazasiga kirish bu qoqozni tizimdan olishning avtomatlashtirilgan usulining 
o’zidir. Microsoft Access ma’lumotlar bazasini aniq bir strukturada saqashning usulidir. Access
jadvallar ko’p turdagi ma’lumotlarni saqlashning ya’ni oddiy qatordagi matndan (masalan ismi, 
adrеsi) murakkab ma’lumotlarni, tovush, ko’rinish, vidеo tavir va boshqalarni saqlash usulidir.
Ma’lumotlarni ma’lumotlar bazasida ani? formatda sa?lashning (MBBT), kirish ikoniga, ya’ni 
ma’lumotlarni foydali ma’lumotlarga aylantirish ega bo’lishdir. 
Jadvallar Access ma’lumotlar bazasida ma’lumotlarni saqlovchi asosiy zaxiraxona vazifasini 
bajaradi. So’rovnomalar, shakllar, xisobotlar ma’lumotlarga kirishning asosiy yo’li bo’lib, ular 
ma’lumotlarni qulay xolda qo’shish, o’zgartirish, ajratib olish imkonini bеradi. Ko’p 
ishlatuvchilar ilova kodiga (VBA) makroslarni yoki Visual Basicni qo’shish orqali, Access 
ilovasini o’zlari uchun qulay ko’rinishga kеltirishadi. 
Uchta asosiy модел turlarining farqlari: iearxik, tarmoq va relyasion. 
1.