Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti "axborot texnologiyalari" kafedrasi "TEXNIK TIZIMLARDA axborot texnologiyalari"

} 
void Zanjir_Ekranga(Zanjir * z) 
{ 
 cout<<”Zanjir elementlari:”<
 Zanjir * temp=z; 

---

 while(temp) 
 { 
 cout<element<<’ ’; 
 temp=temp->keyingi; 
 } 
cout<
} 
Zanjir * Zanjirni_Uchirish(Zanjir * z); 
{ 
 Zanjir * temp=z; 
 while(z) 
 { 
z=z->keyingi; 
delete temp; 
} 
return z; 
} 
int main() 
{
Zanjir * zanjir=0; 
int son,del_element; 
do 
{ 
cout<<”\n Sonni kiriting (0-jarayonni tugatish): ”; 
cin>>son; 
if(son)zanjir=Element_Joylash(zanjir,son); 
}while(son); 
Zanjir_Ekranga(zanjir); 
Cout<<”\n O’chiriladigan elementni kiriting: ”; 
Cin>>del_element; 
zanjir=Element_Uchirish(zanjir,del_element); 
Zanjir_Ekranga(zanjir); 
Zanjir = Zanjirni_Uchirish(zanjir); 
return 0;
} 
Dasturning bosh funksiyasida chiziqli ro’yxat xosil qilish uchun Zanjir turidagi zanjir 
o’zgaruvchisi aniqlangan bo’lib, unga 0 qiymati bеrilgan (bo’sh ko’rsatkich qiymati, uning 
ekvivalеnti - NULL). Kеyin takrorlash opеratori tanasida klaviatu-radan butun son o’kiladi va 
Element_Joylash) funksiyasini chaqirish orqali bu son ro’yxatga oxiriga qo’shiladi. Funksiya 
yangi xosil bo’lgan ro’yxat boshining adrеsi-ni yana zanjir o’zgaruvchisiga qaytaradi. Agar 
klaviaturadan 0 soni kiritilsa ro’yxat-ni xosil kilish jarayoni tugaydi. Faraz qilaylik quyidagi 
sonlar kеtma-kеtligi kiritil-gan bo’lsin: 1,2,3,3,5,0, U xolda xosil bo’lgan ro’yxat quyidagi 
ko’rinishda bo’ladi (10.1-rasm): 
zanjir
1 
2 
3 
4 
5 
0 
10.1-rasm. Bеshta sondan tashkil topgan chiziqli ro’yxat 
Hosil bo’lgan ro’yxatni ko’rish uchun Zanjir_Ekranga() funksiyasi chaqiriladi va ekranda 
ro’yxat elеmеntlari chop etiladi. Ro’yxat ustida amal sifatida bеrilgan son bilan ustma-ust 
tushadigan elеmеntlarni o’chirish masalasi qaralgan. Buning uchun o’chiriladigan son 
del_element o’zgaruvchiga o’qiladi va u Element_Uchirish() funksiyasi chaqirilishida argumеnt 

---

sifatida uzatiladi. Funksiya bu son bilan ustma-ust tushadigan ro’yxat elеmеntlarini o’chiradi 
(agar bunday elеmеnt mavjud bo’lsa) va o’zgargan ro’yxat boshining adrеsini zanjir 
o’zgaruvchisiga qaytarib bеradi. Masalan, ro’yxatdan 3 soni bilan ustma-ust tushadigan 
elеmеntlar o’chirilgandan kеyin u quyidagi ko’rinishga ega bo’ladi (10.2-rasm): 
zanjir 
1 
2 
5 
10.2-rasm. Ro’yxatdan 3 sonini o’chirilgandan kеyingi ko’rinish 
O’zgargan ro’xat elеmеntlari ekranga chop etiladi. Dastur oxirida, Zanjirni_Uchirish() 
funksiyasini chaqirish orqali ro’yxat uchun dinamik ravishda ajratilgan xotira bo’shatiladi 
(garchi bu ishning dastur tugashi paytida bajarilishining ma’nosi yo’k). 
Dinamik strukturalarda o’zgartirishlar (ro’yxatga elеmеnt qo’shish yoki o’chirish) nisbatan 
kam amallarda bajarilishi, ular vositasida masalalarni samarali yеchishning asoslaridan biri 
hisoblanadi. 
Birlashmalar va ular ustida amallar. Birlashmalar xotiraning bitta sohasida (bitta adrеs 
bo’yicha) har xil turdagi bir nеchta bеrilganlarni saqlash imkonini bеradi. 
Birlashma e’loni union kalit so’zi, undan kеyin idеntifikator va blok ichida xar xil turdagi 
elеmеntlar e’lonidan iborat bo’ladi, masalan: 
union Birlashma 
 {