nemislar va Germaniyaga ko'chib kelgan savdogar va ishchilar hisobiga
mamlakatda dastlabki musulmon jamoalari tarkib topdi.
Ikkinchi jahon urushidan
keyin bu jam oa asir tushgan, am m o
jazolanishdan qochib, o ‘z yurtiga qaytishni istamagan sho‘ro m usul-
monlari liisobiga kengaydi. Germaniyaning yuksalishi va ishchi kuchiga
b o‘lgan ehtiyojning o ‘sishi sharoitida xorijdan
ishchilar jalb etishga
ruxsat berilishi mamlakatda m usulmonlar sonining tez o ‘sishiga zamin
yaratdi. Bu asosan, T urkiya, M arokash,
Yugoslaviya, A lbaniya
musulmonlari hisobiga sodir bo‘la boshladi. Natijada 1920-yilda bir necha
m ing bo‘lgan m usulm onlar soni 1951-yilda 50 ming, 1971-yilda 1150
mingga yetdi.
1970-yillarning oxirlarida m am lakatda q o ‘nim topa boshlagan
musulmonlar to'lqinini Afg‘oniston, 1990-yillaming boshidan esa Bosniya
va Kosovodagi fuqarolar urushidan qochib kelganlar tashkil etdi.
Shu bilan birga bugungi kunda G erm aniya bilan o ‘z hayotini
uzviy bog‘lagan va uni o ‘z vatani deb biladigan, uning a n ’analarini
yuksak qadrlaydigan m usulm onlarning ikkinchi va
uchinchi avlodi
vakillari ham kam ol topm oqdaki, bu islomning m am lakatda chuqur
ildiz otayotganini ko'rsatadi.
Hozirda Germaniyadagi musulmonlarning umumiy soni 3 m illi
ondan oshib ketdi va islom mamlakatda mavqei jihatdan ikkinchi o ‘rinni
egalladi. 70 foizdan ortig‘ini tashkil etadigan turklar G erm aniya
m usulm onlarining qiyofasini belgilab berm oqda deyish m um kin.
S h uningdek, Shim oliy Afrika va sobiq Y ugoslaviyadan kelgan
m usulm onlar ham ko‘pchilikni tashkil etadi. M usulmonlarning 150
mingini islomni qabul qilgan nemislar tashkil
etishi ham Germaniya
musulmonlari qiyofasiga o ‘ziga xoslik bag‘ishlaydi.
Germaniyada birinchi masjid birinchi jahon urushi vaqtida Berlin
yaqinidagi Niksdorf shahrida imperator Vilgelm II buyrug‘iga binoan
barpo etilgan edi. Hozirda mamlakatda masjidlar soni ham ortib bormoqda.
1997-yilda ularning soni 26 ta bo'lgan bo‘lsa, 2000-yilning boshiga kelib
66 taga yetdi. Bundan tashqari ertami-kechmi masjidlaiga aylanishi mumkin
bo‘lgan 2 mingdan ortiq ibodat uylari ham bor. Mavjud masjidlar faoli-
yatini muvofiqlashtirib turuvchi, eng yirik tashkilotlardan biri «Diniy
tashkilotlarning turk-islom ittifoqi» hisoblanadi.
Ayni paytda, m am lakatda «Islom m adaniy m arkazlari ittifoqi»,
«Turk-islom ittifoqi», «Evropa islom tashkilotlari ittifoqi» va «Frankftirt
islom jamiyati» kabi 50 dan ortiq musulmon uyushmalari ham
faoliyat
ko‘rsatmoqda.
M usulm onlarning ko‘payishi va m a’rifiy islom rivoji bilan bir
qatorda, boshqa m intaqalarda bo ‘lgani kabi G erm aniyada ham diniy
ekstremistik harakatlar ildiz ota boshlaganini ta’kidlash zarur. Xususan,
30 mingdan ortiq faollarni birlashtirgan 20 ga yaqin islomiy tashkilotlar
Konstitutsiyani qo'riqlash federal muassasasining doimiy nazorati ostiga
olingan. Bunday tashkilotlar nafaqat u yoki bu musulmon mamlakatida
52
dunyoviy hokimiyatni ag‘darib tashlash va xalifalikni barpo etish, balki
G erm aniyada ham islomiy davlat qurishni o'zlarining maqsadi deb
biladilar.
Aksilterror qonunchiligi kuchaytirilganidan so‘ng diniy ekstremistik
harakatlarga qarshi kurash faollashdi. Terrorchi-kamikadzelar oilasiga
yordamberib kelgan, «XAMAS»ni moliyaviy qo‘Ilab-quwatlashda ishtirok
etib kelgan «al-Aqso» xayriya jam g'arm asi, «Kyoln xalifaligi» kabi
terrorchilik tashkilotlarining faoliyati to‘xtatilgani ham buni tasdiqlaydi.
Shunday b o ‘lsa-da, taqiqlangan bunday tashkilotlar a’zolari
yashirin
faoliyatni davom ettirayotgani m a’lum.
Germaniyada diniy ekstremizmning muayyan o ‘ziga xosliklari ham
mavjud. M asalan, 1960-yillarda ushbu mamlakatda paydo bo‘lgan va
bugungi kunda asosan yirik shaharlar va universitetlarda faoliyat
yuritayotgan «Hizbut-tahrir» tashkilotining nemis o ‘ng ultra partiyalar
bilan faol hamkorlik aloqalarini yo‘lga qo‘yishga intilishi kuzatilmoqda.
Xulosa o ‘rnida shuni aytish mumkinki, «Hizbut-tahrir» o ‘zini
qanchalik beozor qilib ko‘rsatishga harakat qilmasin, uning asl mohiyati
dunyo davlatlari tomonidan tobora chuqurroq anglab yetilmoqda. Bunga
2003-yilning 14-yanvaridan G erm aniyada
ham ushbu tashkilot
faoliyatining qonunan m an etilgani misol bo‘la oladi. M amlakat
rasmiylari fikriga ko‘ra, «Hizbut-tahrir» siyosiy maqsadlarga erishishda
zo'ravonlik va terrorni oqlovchi, unga da’vat etuvchi tashkilotdir. Qayd
etilgan holat xalqimizning «Oyni etak bilan yopib b o ‘lmaydi», degan
hikmatli so‘zlarining o'rinli ekanini tasdiqlaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
