Qarshi filiali tt va kt fakulteti

Assembler tili. Assembler so'zi ingliz tilidan olingan bo'lib, yig'uvchi, jamlovchi ma'nolarini anglatadi. Assemblerda yoziladigan dasturlar hamma dasturlash tlllarida bo'lgani kabi, oddly matn sifatida matn muharirlari orqall yoziladi. Assembler berilgan matndagi assembler buyruqlarini mashina buyruqlariga o'giradi. Bu til quyi darajali til deb atalishining sababi shundaki, assembler tili mashina tiliga juda yaqin ko'rinishga ega. Undagi har bir vazifa, topshlriq, amal yoki buyruq aniq bir mashina darajasidagi buyruqqa to'g'ri keladi, ya'ni assemblerdagi har bir buyruq mos ravishda o'z yagona mashina kodiga ega.
Assemblerda tuziladigan dasturlar mikroprotsessor imkoniyati va resurslarini to‘liq hisobga olgan holda amalga oshiriladi, masalan, 16-bit, 32-bit va hk. Dasturlarni assemblerlash va bog‘lanish muharrirlari yordamida exe-faylga yig‘ish uchun turli kompilyatorlar ishlab chiqilgan. Masalan: MASM (Macro Assembler) - Microsoft firmasining paketi. DOS bilan bir vaqtda Windows 9x/NT uchun assembler dasturlarini kompilyatsilashda ishlatiladi. Yangi versiyasi paketi MASM32 deb nomlanadi; TASM (Turbo Assembler) - Borland firmasining mahsuloti. DOS dasturlarini kompilyatsiya qilishda qo‘llaniladi. Yangi versiyasi TASM5 yoki TASM5+ (TASM5Plus) deb ataladi;

WASM (Watcom Assembler) - Watcom firmasi tomonidan ishlab chiqilgan. DOS va Windows uchun tuzilgan dasturlarni kompilyatsiyalashda juda sodda interfeysga ega;
Assembly tili mashina tilining ramziy ifodasidir. Mashinaning eng past, apparat darajasidagi barcha jarayonlar faqat mashina tilining buyruqlari (ko'rsatmalari) bilan boshqariladi. Bundan ko'rinib turibdiki, umumiy nomga qaramay, har bir turdagi kompyuterlar uchun assembler tili har xil.
Assembler tili dasturi deb nomlangan xotira bloklari to'plamidir xotira segmentlari. Dastur ushbu blok-segmentlarning bir yoki bir nechtasidan iborat bo'lishi mumkin. Har bir segment til jumlalari to'plamini o'z ichiga oladi, ularning har biri dastur kodining alohida qatorini egallaydi.
Assambleya bayonotlari to'rt xil:

• 
  1) buyruqlar yoki ko'rsatmalar mashina buyruqlarining ramziy analoglari hisoblanadi. Tarjima jarayonida yig'ish ko'rsatmalari mikroprotsessor ko'rsatmalar to'plamining mos keladigan buyruqlariga aylantiriladi;
  
• 
  2) makroslar -ko‘rsatuv matnining ma’lum bir shaklda rasmiylashtirilgan jumlalari efir vaqtida boshqa jumlalar bilan almashtiriladi;
  
• 
  3) direktivalar,Assembler tarjimoniga ba'zi harakatlarni bajarish uchun ko'rsatmalar. Direktivlarning mashina ko'rinishida o'xshashlari yo'q;
  
• 
  4) sharh satrlari , har qanday belgilarni, shu jumladan rus alifbosining harflarini o'z ichiga olgan. Sharhlar tarjimon tomonidan e'tiborga olinmaydi.