O’zbeksiton respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti «Yengil sanoat mahsulotlari texnologiyasi»

8.3. Gazlamalarning issiqlikka chidamliligi.
Tikuvchilik buyumlarini namlab – isitish vaqtida, ularga mexanikaviy ta’sir ko’rsatib kerakli deformatsiyaga erishish mumkin. Gazlamalarning yuqori harorat ta’siriga chidamliligi gazlamaning issiqbardoshligi deb ataladi. Polimerlarning kimyoviy tuzilishi, molekulalar orasidagi ta’sir intensivligi gazlama qizdirilayotgan muhit uning issiq- bardoshligiga ta’sir ko’rsatadigan omillardan hisoblanadi.

Kimyoviy tolalar ko’pchiligining issiq bardoshliligi katta bo’lmaydi. Masalan, viskoza tolalaridan tikilgan buyumlar 100 ⁰ C bo’lgan haroratlarga qisqa vaqt chiday oladi.

Lavsan ko’proq qo’shilgan gazlamalar o’z xossalari jixatidan boshqa materiallardan farq qiladi. Lavsan termoplastik tola bo’lgani uchun 235 – 245 ⁰ C yumshaydi, 260 –265 ⁰ C da esa eriydi, ya’ni suyuqlanadi. Shuning uchun ,lavsan aralashgan gazlamarni namlab – isitib ishlashda hosil qilingan yangi shakllarini saqlab qolish uchun optimal harorat bug’ bilan stabillashda 126 ⁰ C va quruq stabillashda havo harorati 200 – 235 ⁰ C hisoblanadi. Namlab – isitib ishlash sifatiga namlik va bug’ning ta’siri ahamiyatlidir. Namlik ko’proq bo’lsa, bug’ o’tish tezligi o’rtishi bilan bir vaqtda, namlikni yo’qotish davri ham ortadi. Bu namlikning miqdori qancha bo’lishi kerakligi gazlama tuzilishiga, tola tarkibi va qalinligiga, gazlama tolalarining fizika – mexanikaviy xususiyatlariga qarab aniqlanadi.