Qаrshi dаvlаt univеrsitеti

 

 

 

 

 

2.3.Boshlang`ich sinflarda og`zaki va yozma hisoblash usullarining ahamiyati.  

 

Qo‘shish  va  ayirishni  yozma  va  og‘zaki  bajarishdagi  asosiy  farq  shundan  iboratki, 

og‘zaki  qo‘shish  va  ayirish  yuqori  xonalardan,  yozma  qo‘shish  va  ayirish  esa  quyi  xonalardan 

boshlanadi;  

Og‘zaki qo‘shish va ayirishda asosan 100-ichidagi qo‘shish va ayirish hollari qo‘llanadi; 

yozmasida esa jadvalni qo‘shish va ayirish qo‘llanadi. 

Og‘zaki  hisoblashdan  yozma  hisoblashga  o‘tishning  ma’nosini  bolalar  yaxshiroq 

tushunishlari  uchun  ularga  og‘zaki  hisoblashlarni  ayrim  hollarda  bajarish  qiyin  bo‘lishini  va 

shuning  uchun  hisoblashning  birmuncha  osonroq  usulini  o‘rganish  zarurligini  ko‘rsatish  lozim; 

bunday  usul-amallarni  yozma  bajarish  usulidir;  so‘ngra  hisoblashning  ikkala  holida  ham 

natijaning  o‘zgarmasligini  va  qiyinroq  hollarda  yozma  hisoblashning  ustunligini  ko‘rsatish 

lozim. 

Yozma qo‘shishga o‘tishni tubandagi paln bo‘yicha olib borish mumkin: 

1. Qo‘shishning qiyin hollarini yechish (og‘zaki) 

2. Ulardan yozma ishlashga o‘tish: 

---

 

33 

a) yuqori xonalardan boshlab qo‘shish va bir qator qilib yozish; 

b) ustun bo‘yicha (ost-ostiga) yozish; 

v) bu usullarni taqqoslash; 

g) quyi xonalardan boshlab qo‘shish 

d) oxirgi usulning yaxshiligi 

ye) uch xonali sonlarni yozma qo‘shish qoidasini chiqarish; 

j) mashqlar 

Qo‘shishning yozma usulini misollarda ko‘ramiz