Бактерияларда трансформация ҳодисасини кўрсатувчи Гриффиц тажрибаси: Бактерияларда трансформация ҳодисасини кўрсатувчи Гриффиц тажрибаси: 1 - касалликни келтириб чиқарувчи бактериялар; 2 - касал сичкон; 3 - касалликни келтириб чиқармайдиган бактериялар; 4 - соғлом сичқон; 5 - касалликни келтириб чикарувчи, лекин қиздириш натижасида ўлдирилган бактериялар; 6 - соғлом сичқон; 7 - касал сичқон; 8 - сичкондан ажратиб олинган бактериялар. Трансформация - бу бир хил штамм бактерия хужайраларидаги ДНК молекуласининг иккинчи хил бактерия хужайрасига кириб, унинг ирсиятини ўзгартириши. Пневмококк бактериясининг С-тури (штамм) полисаҳарид пўстли бўлиб, хужайра сирти силлиқ . Р-турида эса полисаҳарид пўсти бўлмайди, хужайра сирти эса ғадир-будир. С-тури касаллик қўзғатувчи (вирулент) бўлиб, сичконларда ўпка шамоллаши (пневмония) касаллигини келтириб чиқаради, чунки бактериянинг полисаҳарид пўсти сичкон организми иммун системаси таъсирини ўтказмайди. Шунинг учун пневмококкларнинг С-тури юқтирилган сичқонлар ўлади. - Трансформация - бу бир хил штамм бактерия хужайраларидаги ДНК молекуласининг иккинчи хил бактерия хужайрасига кириб, унинг ирсиятини ўзгартириши. Пневмококк бактериясининг С-тури (штамм) полисаҳарид пўстли бўлиб, хужайра сирти силлиқ . Р-турида эса полисаҳарид пўсти бўлмайди, хужайра сирти эса ғадир-будир. С-тури касаллик қўзғатувчи (вирулент) бўлиб, сичконларда ўпка шамоллаши (пневмония) касаллигини келтириб чиқаради, чунки бактериянинг полисаҳарид пўсти сичкон организми иммун системаси таъсирини ўтказмайди. Шунинг учун пневмококкларнинг С-тури юқтирилган сичқонлар ўлади.
Пневмококкларнинг Р-тури вирулент эмас, шунинг учун бу тур бактерияларни сичқонларга юқтирилганда, сичқонлар ўлмайди. Вирулент бактериялар 65 °C гача қиздирилганда ўлади. Шундай ўлдирилган бактерияларни сичқонларга юборилганда сичқонларда касаллик пайдо бўлмайди. Пневмококк бактерияларининг сиртида пўстининг бор ёки йўқлиги, силлиқ ёки ғадир-будур бўлиши ирсий белгилар хисобланади. - Пневмококкларнинг Р-тури вирулент эмас, шунинг учун бу тур бактерияларни сичқонларга юқтирилганда, сичқонлар ўлмайди. Вирулент бактериялар 65 °C гача қиздирилганда ўлади. Шундай ўлдирилган бактерияларни сичқонларга юборилганда сичқонларда касаллик пайдо бўлмайди. Пневмококк бактерияларининг сиртида пўстининг бор ёки йўқлиги, силлиқ ёки ғадир-будур бўлиши ирсий белгилар хисобланади.
- Англиялик бактериолог олим Ф.Грифитс 1928-йили бир турга мансуб бўлган бактериялар ирсий белгиларининг иккинчи тур бактерияларидан ўтган кандайдир модда таъсирида ўзгаришини кузатади. Сичконларга қиздириш натижасида ўлган бактериялар С-тури билан вирулент бўлмаган Р-турга кирувчи тирик бактерияларни биргаликда қўшиб юктирилганда сичқонларнинг ўлиши кузатилади ва ўлган сичконларда С-турга мансуб бўлган вирулент бактериялар топилди. Демак, вирулент бўлмаган тирик бактериялар (Р-тур) вирулент бўлган (С-тур), лекин ўлдирилган бактериялар билан биргалиқда бўлганда улардан вирулентлик хусусиятини олади. Лекин бу тажрибанинг натижаларини Ф.Гриффицнинг ўзи тўлиқ тушунтириб бера олмади.
Do'stlaringiz bilan baham: |