Qarshi davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti

Kompleksimetriyada qo‘llaniladigan reaksiyalarga qo‘yilgan talablar:
Kompleksimetriyada qo‘llaniladigan reaksiyalar quyidagi talablarga javob bermog‘i lozim:

1. 
   Stexiometrik nisbat. Reaksiyada fakat bitta aniq tarkibli modda hosil bulishi kerak. Yenaki (qo‘shimcha) reaksiyalar bormasligi lozim.
   
2. 
   Reaksiyani to‘liq borishi. Titrlashga asos bo‘lgan reaksiya amalda oxirigacha 99,99% bormog‘i shart.
   

Metall M va ligand L orasida ML kompleksi hosil bo‘lishi reaksiyasini, zaryadlari ko‘rsatilmagan xolda, ko‘rib chiqamiz
M+L=ML
ML kompleksining barqarorlik konsentratsion doimiysi β quyidagicha:
β=[ML] /[M] [L]
Kompleks hosil bo‘lish reaksiyasi oxirigacha borishi uchun (~99,99%) ҳосил bo‘layotgan kompleksning barqarorligi yuqori, β ≥10 kiymatga ega bo‘lishi lozim.
Darhaqiqat, kompleks hosil kiluvchi metall M kationini boshlangich konsentratsiyasi s-bo‘lsin. E.N da kompleks hosil bo‘lish reaksiyasi oxirigacha borgan bo‘lsa, M kationlarini 99,99% kompleksga boglangan, ya’ni [ML] kompleksining muvozanat konsentratsiyasi metall ionining dastlabki konsentratsiyasiga teng. [ML]=с -0,0001с≈с. Kompleksning juda oz qismi (0,01%) quyidagicha dissotsilanadi
ML=M+L
Tabiiyki metall ionini atigi 0,01% kompleksga bog‘lanmagani sababli, bog‘lanmagan kompleks hosil qiluvchi metall ioni va ligandning konsentratsiyalari o‘zaro teng. Unda:
β =с/(10 ∙ 10 с)≈10 /с
Titrlash odatda s-konsentratsiyani 1dan 10^-4 mol/dm³ oraligida olib boriladi, ya’ni β ning qiymati 10⁸ - 10¹² oraligida (β≥10 ) va lgβ≥8.
3) Kompleks hosil bo‘lish reaksiyasi tez borishi, muvozanat bir zumda qaror topishi kerak.
4) T.S.N sini kayd etishni ishonchli vositasi mavjud bo‘lishi shart.