Qarshi davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti biotexnologiya kafedrasi

XULOSA 

 

Xulosa  o‟rnida  shuni  aytish  mumkinki,  organizm  nisbatan  tinch  turganda 

oziq  moddalar  bilan  qabul  qilingan  energiya  osonlik  bilan  issiqlik  energiyasiga 

aylanadi. Shu bois ham bu issiqlik miqdori sarflangan jamiki energiyaga nisbatan 

ekvivalent hisoblanadi. 

Organizmning  energiya  sarfi  bevosita  va  bilvosita  kalorimetriya  usullarida 

aniqlanadi. Bu usullarning mazmuni shundan iboratki, birinchisi bevosita tanadan 

ajraladigan  issiqlikni  o‟lchash  bo‟lsa,  ikkinchisi  nafas  olish  orqali  kislorod  va 

karbonat angidrid almashinuvi miqdorini aniqlashga qaratilgan. 

Jismoniy  yuklama  vaqtida  energiya  almashinuvi  bajariladigan  ish  hajmiga 

qarab oshib boradi. Erkaklar “nisbiy tinch” holda ishlaganlarida, sutkasida o„rtacha 

2300  kkal  (9600  kJ)  energiya  sarflaydi.  Bu  ko`rsatkich  o„tirib  ish  bajaradigan 

ko„pgina  odamlarga  xos  bo„lib,  hozirgi  paytda  aholining  anchagina  qismida 

uchraydi.  Ayollar  tana  massasi  erkaklarga  nisbatan  bir  muncha  kam  bo„lganligi 

uchun ularda umumiy almashinuv ko`rsatkichi ham oz bo„ladi. Jismoniy yuklama 

bajarish bilan energiya almashinuvini kishi o„z hohishi bilan o„zgartirishi mumkin, 

ya‟ni  kamroq  yuklama  bajarsa  energiya  kam  sarflanadi,  ko„p  ishlasa  ko„p 

sarflanadi va hokazo. 

 

---