Qarshi davlat universiteti sotsiologiya kafedrasi

Uchinchi savol: 1.Ommaviy axborot vositalari – ommaviy axborot vositalari fuqarolik jamiyatining muhim institutlaridan biri bo‘lib, u demokratiyani chuqurlashtirish va aholining siyosiy faolligini oshirishda, fuqarolarning mamlakat siyosiy va ijtimoiy hayotdagi voqelikka nisbatan dahldorlik xissini shakllantirishda, davlat hokimiyati va boshqaruv organlari faoliyati, shuningdek jamiyatda yuz berayotgan barcha o‘zgarishlar, bo‘layotgan jarayonlar xususida keng jamoatchilikka yetkazishda muhim ahamiyat kasb etadi. Qonunchilikka muvofiq ommaviy axborotni davriy tarqatishning doimiy nomga ega bo‘lgan hamda bosma tarzda (gazetalar, jurnallar, axborotnomalar, byulletenlar va boshqalar) va elektron tarzda (tele, radio, video, kinoxronikal dasturlar, umumfoydalanishdagi telekommunikatsiya tarmoqlaridagi veb–saytlar) olti oyda kamida bir marta nashr etiladigan yoki efirga beriladigan shakli hamda ommaviy axborotni davriy tarqatishning boshqa shakllari ommaviy axborot vositasi sifatida e’tirof etiladi.

2. O‘zbekistonda OAV rivojlanishi.

O‘zbekistonda keyingi o‘n yillik davr turli xil fuqarolik jamiyati institutlari, nodavlat notijorat tashkilotlarining jadal shakllanishi va rivojlanishi davri bo‘lganligi. Mamlakatimizda nodavlat notijorat tashkilotlarining faoliyati. Fuqarolik institutlari, nodavlat notijorat tashkilotlarining hozirgi kunda demokratik qadriyatlar, inson huquq va erkinliklari hamda qonuniy manfatlarini himoya qilishning muhim omiliga aylanayotganligi. Fuqarolik jamiyati institutlarining davlat va hokimiyat tuzilmalari faoliyati ustidan ta’sirchan jamoatchilik nazoratini amalga oshirishdagi rolining ortib borayotganligi. Mamlakatimizda fuqarolik institutlarining roli va ahamiyatini kuchaytirishga qaratilgan qonun hujjatlarining qabul qilinganligi. Oliy Majlis huzurida Jamoat fondi hamda tarkibiga nodavlat notijorat tashkilotlari va jamoat tashkiloklarining vakolatli vakillari bilan birga deputatlar, moliyaviy tuzilmalarning mas’ul xodimlari kirgan Parlament komissiyasining tashkil qilinishi. Taraqqiyotimizning hozirgi bosqichida nodavlat notijorat tashkilotlari va boshqa fuqarolik institutlari rolini yanada kuchaytirish o‘z oldimizga qo‘ygan maqsadimizni ro‘yobga chiqarishda hal qiluvchi omil ekanligi. Fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish instituti - mahalla faoliyatining tashkiliy asoslarini yanada takomillashtirishning dolzarb ahamiyat kasb etishi. Davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari tomonidan qonun hukjatlarining ijro etilishi ustidan jamiyat, fuqarolik institutlari nazoratini amalga oshirishning tazimli va samarali huquqiy mexanizmini yaratish zarurligi. Inson huquqlari sohasida milliy harakat dasturini ishlab chiqishning ahamiyati. Nodavlat notijorat tashkilotlari huquqlarini belgilab bergan qonun hujjatlari talablarini buzganlik uchun davlat organlari mansabdor shaxslarining javobgarligini kuchaytirish choralari. Atrof-muhitni himoya qilishni ta’minlash tizimida nodavlat notijorat tashkilotlari roli va o‘rnining belgilab berilishi.

Ijtimoiy sohadagi manfaatlarni ifodalovchi tuzilmalar: oila hamda uning manfaatlarini aks ettiruvchi maxsus tashkilotlar; ta’lim-tarbiya muassasalari (maktab, o‘rta maxsus va oliy ta’lim muassasalari); jamoat birlashmalari, nodavlat tashkilotlar; fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari; mustaqil OAV; diniy tashkilotlar; milliy-madaniy markazlar; ixtiyoriy ko‘ngilli jamiyatlar; jamoatchilik fikrini aniqlash va o‘rganish institutlari; turli ijtimoiy ixtiloflarni adolatli hal etuvchi tuzilmalar va boshqalar.