Qarshi davlat universiteti republic of uzbekistan

4. Pedagogik faoliyat. 
Inson faoliyatiga xos bo`lgan xususiyatlar uning ongliligi va 
maksadga yunaltirilganligidir. Inson faoliyati oldindan belgilangan reja asosida tashkil topgan, 
davomli va muntazam ravishda amalga oshiriladi. Masalan, uy kurish, xayvonlarni parvarish 
qilish, o‘quv yurtini tamomlash va boshqalar. Bu Harakatlar ma’lum yunaltirilgan va maksadga 
karatilgan motivlar asosida issik, sovuk, yogingarchilikdan o‘zini ximoya qilish uchun uy kuradi, 
ma’lum bilim va xukuklarga ega bulish uchun o‘quv yurtlarini tamomlaydi. 
Kishilarning extiyoj va kizikishlari turli – tuman bo`lganidek, shu extiyoj va kizikishlarni 
kondirishga karatilgan faoliyati ham xilma – xil buladi. Ammo bu xilma – xillik uchta asosiy 
turga bulinadi : 
1. Mehnat ; 
2. O`qish ; 
3. O’yin. 
Mehnat
-- bu moddiy va ma’naviy boyliklar yaratishga karatilgan faoliyat jarayonidir. 
Ijtimoiy mehnat jarayonida inson xayvonlar olamidan ajralib chikdi. Mehnat insoniyatning 
yashashi va rivojlanishi, shuningdek Har bir ayrim shaxsning psixik kamol topishi uchun muxim 
vosita buldi. Inson faoliyatidagi mehnat esa aqliy va jismoniy mehnatdan iborat. 
O`qish -
- mehnat faoliyatiga tayyorgarlikning o‘ziga xos boskichidir. Faoliyat turi sifatida 
u o‘ziga xos ijtimoiy boylik xisoblangan bilimlarni egallash, muayyan ko`nikma va malakalarni 
xosil qilishga karatilgan. Ukishning mustakil faoliyat turi bo`lib ajralib chikishi, inson 
mehnatining tuxtovsiz murakkablashib borishi, foydalanishi uchun chukur bilim, ko`nikma va 
malakalar talab qilinadigan tobora murakkablashib borayotgan ishlab chikarish vositalarining 
joriy kilinishi natijasida sodir buladi. Ukish hamisha iroda kuchini, zur berib ishlashni va kuch 
sarflashni talab etadi. 
Inson faoliyatining yana bir turi bo`lgan o’yin -- ana shunday yetakchi faoliyat turi 
xisoblanadi. Faqat uyinda va uyin orkali bola vokelikni, shu jumladan, kishilarning ijtimoiy 
munosabatlarini, xulqini, xatti – Harakatlarini bilib oladi. A.S.Makarenkoning fikricha «Katta 
yoshdagi kishining xayotida faoliyat, ish, xizmat Qanday ahamiyatga ega bo`lsa, bola xayotida 
uyin ham xuddi shunday ahamiyatga ega. Bola uyinda Qanday bo`lsa, katta bo`lganda ishda ham 

---

15 
ko`p jixatdan shunday buladi». ( A.S.Makarenko. Bolalar tarbiyasi haqida leksiyalar. 
«O‘qituvchi», T., 1967 y, 48 – bet).