Qarshi davlat universiteti psixologiya kafedrasi umumiy psixologiya va

 
 
Asosiy  o‘quv materiali qisqacha bayoni:
 
O‘qituvchilik - inson jamiyati tarixi boshlanganidan to hozirgi kungacha hamma vaqt jamiyat 
va  jamoatchilik  tomonidan  e’tiborga  loyik,  e’zozlab  kelingan  kasbdir.“...  O‘qituvchi  -  deydi  Al  - 
Farobiy,  -  aql-farosatga,  chiroylik  nutqga  ega  bo‘lishi  va  o‘quvchilarga  aytmoqchi  bo‘lgan  fikrlarni 
to‘la va aniq ifodalay olishni bilmiogi zarur”. U o‘z fikrini davom ettirib: “O‘qituvchi va rahbarning 
vazifasi dono davlat rahbari vazifasiga o‘xshaydi, shu sababli o‘qituvchi eshitgan va ko‘rganlarining 
barchasini  eslab  qolishi,  aql-farosatga,  chiroylik  nutqga  ega  bo‘lishi,  o‘quvchilarga  aytmoqchi 
bo‘lgan  fikrlarni  to‘la  va  aniq  ifodalab  berishni  bilmogi  lozim.  Shu  bilan  birga  o‘z  or-nomusini 
qadrlashi, adolatli bo‘lishi lozim. Ana shundagina u insoniylikning yuksak darajasiga ega bo‘ladi va 
baxt cho‘qqisiga erishadi ”, deb ta’kidlagandi. 
Abu  Ali  ibn  -  Sinoning  fikricha:  “O‘qituvchi 
matonatli, sof vijdonli, rostgo‘y va bolani tarbiyalash metodlarini, ahloq qoidalarini yaxshi biladigan 
odam bo‘lmogi lozim. O‘qituvchi o‘quvchining butun ichki va tashqi dunyosini o‘rganib, uning aql 
qatlamlariga kira olmog‘i lozim”. 
Nasriddin  Tusiy  o‘zining  “O‘qituvchilarni  tarbiyalash  to‘g‘risida”  degan  asarida  shunday 
deydi: “O‘qituvchi munozaralarni olib borishni, rad etib bo‘lmaydigan darajada isbot qilishni bilishi, 
o‘z  fikrlarining  to‘g‘riligiga  ishonishi,  nutqi  esa  mutlaqo  toza,  jumlalari  mantiqiy  ifodalanadigan 
bo‘lishi  lozim...  O‘qituvchi  nutqi  hech  qachon  va  hech  qayerda  zaharxandali,  qo‘pol  yoki  qattiq 
bo‘lishi  mumkin  emas.  Dars  paytida  o‘qituvchi  o‘zini  tuta  olmasligi  ishni  buzishi 
mumkin...”Maxmud Koshgariy “...Men a’zolar kasalligini davolashdan oldin odamlarning ruhiyatini 
davolashni  zarur  deb  topdim.  Bunga  men  o‘qituvchilik  yo‘li  bilan  erishaman,  bunga  mening 
ishonchim  komil.Chunki,  a’zolar  kasalligi  bilan  yuzlarcha,  minglarcha  odamlar  halok  bo‘lsalar, 
nodonlik,  bilimsizlik  tufayli  o‘n  ming  va  yuz  minglarcha  odamlar  xalok  bo‘ladilar...”
.   
Ulug‘ 
shoirimiz  Alisher  Navoiy  ham  o‘qituvchi  mehnatini  xolisona  baholab:  ”Agar  shogird  podsholikka 
erishsa ham, unga (muallim) qulluq qilsa arziydi”, “Haq yo‘lida kim senga bir harf o‘rgatmish ranj 
ila, aylamoq oson emas xaqqin ado ming ganj ila” kabi satrlar bitganlar.  
Hozirgi  zamon  ilm-fan  taraqqiyotini  buyuk  allomalar  yaratgan  ko‘plab  qimmatli  asarlarisiz 
tasavvur qilib  bo‘lmaydi. Bu  nodir asarlar  bir  necha  asrlar  ilgari  yaratilgan  bo‘lsada o‘z qimmatini 
yo‘qotgan emas.