Qarshi davlat universiteti pedagogika kafedrasi

Tarbiya nazariyasi va tarbiya jarayonining mohiyati, tarbiyaning mazmuni, maqsadi vazifalari va o‘ziga xos xususiyatlari











jamiyat a’zolarining maqsadga yo‘naltirilgan rivojlanishi hamda ulaming qator ehtiyojlarini qondirisb uchun shart-sharoit yaratish

jamiyat rivoji uchun zarur bo‘lgan ijtirnoiy madaniyatga mos yetarlicha hajmdagi «inson kapitali»ni tayyorlash

madaniyatlami uzatib turish orqali ijtirnoiy hayotning barqarorligini ta’minlash;

ma’lum jins yoshi va ijtimoiy-kasbiy guruhlaming qiziqishlarini bisobga olgan holda ijtirnoiy munosabatlar doirasida jamiyat a’zolarining harakatini tartibga solish


Tarbiya jarayonining qonuniyatlari va tamoyillari.
Tarbiya jarayoni o‘qituvchi va ta’lim oluvchi (tarbiyachi va tarbi yal arm vc h i) 1 ar o‘rtasida tashkil etiluvchi bamda aniq maqsadga yo'naitirilgan hamkorlik jarayonidir.
Tarbiya jarayoni o‘ziga xos xususiyatlarga ega:

• 
  maqsadga yo‘naltirilganligi;
  
• 
  ko‘p qirralijarayon;
  
• 
  uzoq rnuddat davom etishi;
  
• 
  uzluksizligi;
  
• 
  yaxlitligi;
  
• 
  variativligi;
  
• 
  natijalaming oldindan aniqlanmasligi; biroq kafolatlanishi zarurligi;
  
• 
  ikki tomonlamaiilik;
  

Tarbiya turlarining umumiy tavsifi. Tarbiya turlari turli sohalarga ko‘ra tasnif etiladi. Ko‘proq umumlashgan tasnif o‘zida aqliy, mehnat, jismoniy tarbiyani qamrab oladi. Ta’lim muassasalaridagi tarbiyaviy ishlaming turli yo‘nalishlari bilan bog‘liqlikda fuqarolik, siyosiy, baynalmilal, axloqiy, estetik, mehnat, jismoniy, huquqiy, ekologik, iqtisodiy tarbiyaga boTinadi. Institutsional belgilariga bo‘yicha oila, ta’lim muassasasi, ta^?lim muassasasidan tashqari, diniy, bolalar, yoshlar tashkilotlaridagi tarbiya, maxsus ta’lim muassasalaridagi tarbiyaga bo‘linadi.
Tarbiya va tarbiyalanuvchilar orasidagi munosabatlar uslubiga ko‘ra avtoritar, demokratik, liberal, erkin tarbiya; turli falsafiy kontseptsiyalar bilan bog‘liqlikda pragmatik, aksiologik, jamoaviy, individual tarbiya farqlanadi.