Qarshi davlat universiteti o‘zbek tili va adabiyoti metodikasi kafedrasi

9 –Mashg’ulot. (2-soat). 
Mavzu: Otlarda son va egalik kategoriyalari. 
Reja: 
1. Otlarda son kategoriyalari haqida tushuncha. 
2. Otlarning birlik formasi. Otlardagi leksik-sentimatik va grammatik ko’plik. 
3.  Otlardagi  leksik-sentimatik  va  grammatik  ko’pligidan  tashqari  ko’plik  formasidan  kelib  chiquvchi  boshqa 
ma‘nolar tahlili: 
a)  donalab  sanalmaydigan  predmet  nomlariga  –lar  qo’shilganda  grammatik  ko’plik  emas,  predmet  turlari 
ma‘nosining aks etishi; 
b) –lar qo’shilganda grammatik ko’plik emas, ma‘noning kuchayishi; 
v) qarindoshchilik otlariga –lar qo’shilganda hurmat ma‘nosi ning ifodalanishi; 
g) shaxs ifodalovchi otlar yoki olmoshlarga qo’shilganda piching, kesatik kabi ma‘nolarda ifodalanishi; 
d) mashhur shaxs yoki asar qahramonlarning otlarga qo’shilganda, har birini ta‘kidlash ma‘nolarpi hosil bo’lishi; 
e) juft predmetlarni otlariga –lar qo’shilganda, har birini ta‘kidlash ma‘nosining hosil bo’lishi. 
4. Sintaktik ko’plik (son+ot, ot+ot), takror qo’llanishi tipidlagi ko’plik haqida. 
5. Ko’plik shaklini boshqa turkumga xos so’zlarni ham olishi. 
6. Egalik kategoriyasi va egalik qo’shimchalari haqida. 
7.  Egalik  qo’shimchalarining  unli  yoki  undosh  bilan  tugagan  otlarga  qo’shilgandagi  holati  (bir  va  ko’plikda) 
haqida. 
8. Egalik affikslari qo’shilganda o’zakda o’zgarish bo’lish holatlari haqida.  

---

9. R. Ikromova va K. Qosimovalarning mashqlar to’plamidagi 109-110-114 –mashqlarni ishlash. 
10. Mustaqil ishlash uchn topshiriqlar berish.