Qarshi davlat universiteti o‘zbek tili va adabiyoti metodikasi kafedrasi



Download 2,09 Mb.
Pdf ko'rish
bet136/245
Sana02.09.2021
Hajmi2,09 Mb.
#162437
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   245
Bog'liq
ona tili morfemika soz yasalishi morfologiya fanining oquv-uslubiy majmuasi

8-mashg‘ulot (2 soat). 
Mavzu: Grammatik forma va uning tiplari. Sо‘zning morfologik strukturasi. 
REJA: 
1. 
Grammatik ma’no va forma birligi. 
2. Grammatik forma tiplari: 
a) Sintetik forma; 
b)Analitik forma; 
v)Aralash forma. 
3.Morfologik struktura haqida tushuncha va morfologik struktura tahlili. 
4.M.Mirzayev 
va 
Y.Eshonqulovlarning 
mashqlar 
tо‘plamidam 
(83-84-betlardagi)                                                 
       3, 4, 5-mashklarni bajarish. 
О‘qituvchi avvalgi mashg‘ulot yuzasidan: 
1.  Grammatik ma’noni tushuntiring, misollar bilan isbotlang.  


2.  Grammatik ma’no ifodalovchi vositalar qaysilar, misollar ketiring. 
3. Intonatsiya (ohang) ham grammatik ma’noning о‘zgarishi uchun xizmat qiladimi? 
4. Grammatik ma’noni о‘zgartirishda urg‘uning roli qanday? 
5. Sо‘z tarkibining grammatik ma’noga ta’siri ham bо‘ladimi? Kabi savollar bilan murojaat qiladi. 
Bu savollarga berilgan javoblarni umumlashtiradi, о‘tilgan darsni xulosalaydi. 
Yangi    mavzu  bо‘yicha      mashg‘ulotni    bu  mavzuga    oid  tushunchalarni  mustahkamlash 
maqsadida: 
a) Gramatik mano va formani qanday tushunasiz, ularning birligi masalasinichi? 
b)  Gramatik mano va formani qanday tushunasiz. 
v) Grammatik ma’no va forma yasashning analitik usuli haqidagi fikringizni bayon eting. Uning 
sintetik formadan farqini kо‘rsating? 
g) Aralash usulni qanday tushunasiz. Uning analitik usuldan farqi nimada? 
d) Morfologik struktura nimani anglatadi? Unga nimalar kiradi? Kabi savollar beradi. Javoblarni 
eshitadi, talabalar ishtirokida muhokama etadi. Ana shundan keyin mashq ishlashga о‘tiladi. 
Z-mashq.  Sintetik  va  analitik  formalarni  topib,  shu  formalarni  hosil  qilgan  maxsus  vositalar 
(affiks va yordamchi sо‘zlar)ni Morfologik struktura tarkibini belgilang. 
Namuna:  Sayd  Imomiddin  Nasimiy  tо‘yi  (600  yoshga  tо‘lgai  kuni)  shu  qadar  sermazmun  va 
sertantana  bо‘ldiki  ta’rifiga  qalam  ojiz.  Gapdagi  Nasimiy  tо‘yi  birikmasidagi  -i  egalik  qо‘shimchasi 
tо‘yning  Nasimiyga  qarashligi  grammatik  ma’noni  va  shu  manoni  ifodalovchi  sintetik  grammatik 
ma’nosini  yuzaga keltirgan. Birikmaning  moslashuvini  ham  hosil  etgan.  Sermazmun  va  sertantanada 
esa  va  (bog‘lovchi)  yordamchi  sо‘z  turkumi  tent  bо‘laklarki  о‘zaro  biriktirish  grammatik  ma’no  va 
formasini analitik usulda yuzaga keltirish uchun xizmat qiladi. 
Har  bir  gap  tarkibidagi  sintetik  va  analitik  forma  tahlili,  morfologik  struktura  tahlili  kuzatib 
boriladi 4-va 5-mashqlardai tо‘la bajarilmay qolgan gaplar mustaqil ishlashga topshiriladi. 
Mustahkamlash uchun bir necha (og‘zaki aniqlash talabi bilan) savollar beriladi. Javoblar analiz 
etiladi va umumlashtiriladi. Ballar e’lon etilib, mashg‘ulotga yakun yasaladi. 
                                

Download 2,09 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   245




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish