Qarshi davlat universiteti o‘zbek tili va adabiyoti metodikasi kafedrasi



Download 2,09 Mb.
Pdf ko'rish
bet211/245
Sana02.09.2021
Hajmi2,09 Mb.
#162437
1   ...   207   208   209   210   211   212   213   214   ...   245
Bog'liq
ona tili morfemika soz yasalishi morfologiya fanining oquv-uslubiy majmuasi

36-MASHG‘ULOT     (2 SOAT). 
MAZZU :   T О‘ L I Q    MORFOLOGIK    TAHLIL.  
REJA: 
1.  Mustaqil sо‘z turkumlari haqidagi talabalar bilimini aniqlash, qism umumlashtirish, 
2. 
Yordamchi   sо‘z    turkumlari   haqidagi   nazariy   tushunchalarni umumlashtirish. 
3. Modal sо‘z, undov va taqlpdiy sо‘zlarning о‘ziga xos tomsnlarini qisqacha eslatish. 
4. 
Sо‘z turkumlari bо‘yicha tahlil qilish, tahlil davomida ular hahidagi tushunchalarni mustahkamlab 
berish. (280-mashq, 154-mashq.) 
ADABIYOTLAR: 
1. SH. Shoabdurahmonov va b. Hozirgi о‘zbek edabiy tili, T., 1990, 206-441-betlar. 
2. M.Mirzayev va b. О‘zbek tali, Toshkent, 1978. 90-95 betlar 
3. T.Qudratov, T. Nafasov. Liigvistik tahlil, Toshkent,1978. 
4. R.Ikromova va K. Qosimova. О‘zbek tilidak mashqlar tо‘plami, T,1988, 101-bet. 
5. M.Mireayev,  Y.Eshonqulov.  Hozirgi  о‘zbek  adabiy  tilidan  mashqlar  gо‘plami,  Toshkemt,  1984, 
136-bet. 
Ravishdosh:  Gapda  fe’l  va  ravish  kabi  semantik-grammatik  xususiyatlarga  -  zga  bо‘lgan  fe’lning 
funksional formasidir: о‘qib, yozib, ayta, kela, kelgach, gapirgani kabi ravishdoshning fe’llik belgilari: 
1.  Harakatning  tushunchasini  anglatadi;  2)  daraja  bо‘lishli  -bо‘lishsizlik  ma’nolarini  bildiradi;  3) 
boshqa sо‘zlarni boshqarlb kela oladi; 4) qо‘shma va murakkab fe’l sostavida yetakchi fe’l bо‘la oladi; 
5) Ergash gapning kesim bо‘lishi mumkin. 
Ravishlik  belgilari:  1)  forma bog‘lanib,  xarakatni  ikkinchi  bir  harakatning  belgisi sifatida anglatadi. 
2) gapda hol bо‘ladi; 
3)sifatlik belgisi ham bor. Sifatlarga о‘xshash -roq, -gina  ni  oladi. Yasalishi:    -b, *ib,. -a,   -y, -gach, 
-kach-kach, -g‘uncha, kuncha, gani   -qaki, 
ishpay boshla, kela oldi.  
202-mashq.          Namuna:  Xaydar  chiqib  ketgach,  Navoiy  kо‘ngliga  chо‘kkan  ayrim  dardini  yozish 
maqsadeda  о‘z  xonasiga  о‘tdi-da,  darhol  kitob  ustida  ishlashga  о‘tirdi  gapida  chiqib  ketgach  sо‘zi 
ravishdosh,  chunki  u  ikkinchi  gapdagi  о‘tdi,  о‘tirdi  gapidagi  harakat  belgioini  ikkinchi  bir  chiqib 
ketgach harakat belgisi sifatida kо‘rsatayapti, о‘gimsiz,  bо‘lishli  haydar sо‘zini boshqarayapti, ergash 
gap kesimi bо‘layapti. Harakat nomi. U harakat va holagning nomini bildiradi. U fe’lning 
otga  tomon  sifatlashgan  formasi.  Shunga  kо‘ra  unda  otlik  va  fe’llik  belgilari  bor.  Fe’llik  xususiyati:   
1) mazmunan harakat bildiradi. 
2) daraja kategoriyasiga ega; kutdi, kutishdi, kuttirdi,kutildi. 
3) kelishikni boshqarib keladi. kitobni о‘qigan. olma olmoq.  
Otlik xususiyati:        
1) Egalik kelishik affikslarini olib turlanadi.  
2) Gapda ot bajargan vazifa bildira. 
 
                                                                 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 



Download 2,09 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   207   208   209   210   211   212   213   214   ...   245




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish