Qarshi davlat universiteti o‘zbek tili va adabiyoti metodikasi kafedrasi



Download 2,09 Mb.
Pdf ko'rish
bet198/245
Sana02.09.2021
Hajmi2,09 Mb.
#162437
1   ...   194   195   196   197   198   199   200   201   ...   245
Bog'liq
ona tili morfemika soz yasalishi morfologiya fanining oquv-uslubiy majmuasi

NAMUNA: 1. Kuniga savat-savat narsa tashib uzoq -yaqindan keladigan ota-onalarning  xarxashasini 
aytmaysizmi  !  (S.Ahm.).  Bu  gapda  ravish  uzoq  -yaqindan  sо‘zi  sanaladi.  Chunki  u  keladigan 
sifatdoshining  masofa  о‘rnini  ifodalagan.  Bu  ravish  yasama  emas,  tub  hisoblanadi  .  Undagi  -dan 
kelishik  qо‘shimchasi  deb  qaralmaydi.  Aslida  bunday  qо‘shimchalar  bilan  ravish  о‘zgarmaydi, 
olganda esa ular shu qо‘shimchalar bilan birga tub ravish sanaladi .demak, ravish gapda boshqa sо‘zlar 
bilan birikkanda morfologik jihatdan о‘zgarishiga uchramaydi. 
2.  Ohu  buloq  izlaganday,  seni  deyman  har  zamon.  (SH.Rustaveli.)  gapidagi  har  zamon,  izlaganday 
sо‘zlari ravish,  yasama ravish,  har zamon kompozitsiya  va  izlaganday affiksatsiya usо‘lida  yasalgan 
ravishlar hisoblanadi. Izlaganday otga bog‘langan, har zamon esa deyman fe’li bilan birikkan. 
246-mashq Ravishlarni topib, ularni tuzilish jihatidan turlariga kо‘ra quyidagi jadvalga yozing. 
 
 
Ravishlarning tuzilishiga 
 
misollar 
sodda ravishlar 
qо‘shma murakkab juft 
tub 
keyii, 
uzrkdan, 
birdai.birvarakayiga 
hamon, 
о‘zga, 
qadimdan 
yasama 
nurdek, oftobdek. birpas, birpasda 
bir oz,bu yerda, allaqayerda.allaqachon 
erta -indin, uzoq-yaqin,u yoqdan -bu-yoqqa. 
245-mashq. Modal  formada qо‘llangan ravishlarni aniqlab, ularning  ma’no va  modal  forma yasovchi 
vositalarini  izohyaang.  1.'  Shamsi  yо‘lda  yomg‘ir  kо‘lobi  tez-tez  uchrab  turganidan  mototsiklni  tez 
haydamasdi.  Bu  gapda  tez-tez  ravish  takrorlanish  usulida  modal  ma’no  ifodalagan.  Bu  ravish 
ifodalagan ravish harakatning bir qancha takrorlanib turgan belgisini bildirganligidir. 
2.  Erta  bahorning  endigina  yerdan  qor  ketgan  kunlari  edi.  Bu  gapda  modal  ma’no  ifodalagan  ravish 
endiginadir.  Unda  voqea  -hodisaning  shu  yaqin  paytda,  hozir  sodir  bо‘lganlik  modal  ma’nosi 
ifodalangan va -gina modal forma yasovchisi orqali -sintetik usulda modal forma yasalgan.  

Download 2,09 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   194   195   196   197   198   199   200   201   ...   245




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish