Qarshi davlat universiteti matematika va kompyuter ilimlari fakulteti “informatika o’qitish metodikasi” yo’nalishi 3-kurs 019-86 guruh ta’labasi Qo’chqarov Farxodning

Algoritmning asosiy turlari.
Masala еchimining algoritmi ishlab chiqilayotgan davrda asosan uch xil turdagi algoritmlardan foydalanib, murakkab ko’rinishdagi algoritmlar yaratiladi. Algoritmning asosiy tur­lariga chizig’li (a), tarmoqlanadigan (b) va takrorlanadigan (c) ko’rinishlari kiradi. Murakkab masalalarning еchimini olish algoritmlari yuqoridagi turlarining barchasini o’z ichiga olishi mumkin. Chiziqli turdagi algoritmlarda bloklar biri kеti­dan boshqasi joylashgan bo’lib, bеrilgan tartibda bajarila­di. Bunday bajarilish tartibi “tabiiy tartib” dеb ham yuriti­ladi.
Yuqorida ko’rib o’tilgan birinchi misol chiziqli turdagi al­goritmga misol bo’ladi. Amalda hamma masalalarni ham chiziqli turdagi algoritmga kеltirib еchib bo’lmaydi. Chiziqli xisoblash jarayonining tuzimi quyidagicha ko`rinishda ifodalanadi. Algoritm, algoritmlash, xossalari, til alifbosi, chiziqli, takrorlanuvchi, tarmoqli tuzilishlar, idеntifikator, ifodalar, opеratorlar, munosabat amallari.


Mavzu: Dasturlash asoslari bo’limini o’qitish metodikasi


Reja:
1. Dasturlash tillari haqida umumiy ma’lumot
2. Delphi dasturlash tilini o‘qitish bo‘yicha ta’lim texnologiyalaridan foydalanish


Dasturlash tillari haqida umumiy ma’lumot

Til	Yaratilgan yili	Mualliflar	Tashkilot, firma
Ada	1979- 80	Jean Ichbian	Cii-Honeywell (Fransiya)
ARL	1961-1962	Kenneth Iverson, Adin Falkoff	IBM
DELPHI	1995	Chak (Chuck) va Denni (Danny )	Borland
BASIC	1964-1965	JohnKemeny, Thomas Kurtz	Dartmouth Colleje
C	1972- 1973	Dennis Ritchie	Bell Laboratories
C++	1980	Bjarne Strostrup	Bell Laboratories
FORTRAN	1950- 1958	John Backus	IBM
HTML	1989	Tim Berners-Li	CERN, Jeneva
LOGO	1968-70	Seymour Papert	MassachusetS Institute of Techn.
Pascal	1967-1971	Niklaus Wirth	Federal Institute of Technology (Shveytsariya)
SIMULA	1967	Ole-Yoxan Dal, Kristen Nigaard	Norvegiya XM
Java	1995	Djeyms Gosling	Sun Microsystems

Dasturlash texnologiyasi
Har bir o‘quvchi uchun dastur, dasturlash dasturlash texnologiyasi uchunchalariga oydinlik kiritib o‘tishmizga to‘g‘ri keladi:
Dastur - bu berilgan algoritmga asoslangan biror bir algoritmik tilda yozilgan ko‘rsatm al ar, ya’ni buyruqlar yoki operatorlar to‘plamidir. Algoritmlarni to‘g‘ridan-to‘g‘ri kompyuterga kiritib yechib bo‘lm agani sabab ularni biror bir algoritmik tilga o‘tkaziladi.
Dasturlash – bu dastur yaratish bo‘lib, uni yaratishda quyidagi bosqichlar bosib o‘tiladi:

• 
  Qo‘yilgan masalani dasturlash mumkinligini tekshirish;
  
• 
  Qo‘yilgan masalaning algoritmini tanlash yoki qayta ishlash;
  
• 
  Bo‘yruqlarni yozish;
  
• 
  Dastur xatoliklarini tekshirish;
  
• 
  Testdan o‘tkazish.
  

Dasturlash - esa bu dastur tuzish jarayoni bo‘lib, u quyidagi bosqichlardan iboratdir:

• 
  dasturga bo‘lgan talablar;
  
• 
  qo‘yilgan masala algoritmini tanlash yoki ishlab chiqish;
  
• 
  dastur kodlarini (matnlari, buyruqlarni) yozish;
  
• 
  dasturni to‘g‘rilash va test o‘tkazish.
  

Dastur so‘zi ham komandalarning alohida blokini (berilgan kodini) aniqlovchi so‘z, ham yaxlit holdagi bajariluvchi dasturiy mahsulotni belgilovchi so‘z sifatida ishlatiladi.
Bu ikki xillilik o‘quvchini chalg‘itishi mumkin. Shuning uchun unga aniqlik kiritamiz. Demak dasturni yo dasturchi tomonidan yoziladigan komandalar to‘plami, yoki amallar bajaradigan kompyuter mahsuloti sifatida tushinamiz.