Qarshi davlat universiteti kimyo kafedrasi noorganik kimyo fanidan

Korroziyaga ta’sir qiluvchi omillar- Korroziyaga ta’sir qiluvchi sabablar ko‘p, asosiylari quyidagilar:

• 
  Metallarning tuzilishi (tarkibi va muhit)
  
• 
  Metal yuzasining holati
  
• 
  Ichki kuchlanishlar
  
• 
  Tayyorlash usuli
  
• 
  Muhit tabiati
  
• 
  Temperature ta’iri
  
• 
  Metall tarkibi va tuzilishi:
  

Hamma metallar korroziyalanadi, faqat biri ozroq, biri ko‘proq. Bu metallarning tarkibiga bog‘liq. Masalan Po‘latni olaylik: uning tarkibiga kirgan har-xil kimyoviy elementlar korroziyaga turlicha ta’sir qiladi. Biri korroziyani tezlashtirsa, boshqasi sekinlashtiradi, ba’zilari esa mutlaqo ta’sir qilmasligi mumkin. Masalan:

• 
  Mis 0.15 % dan ortiq bo‘lsa sekinlashtiradi
  
• 
  Nikel 3 % dan ortiq bo‘lsa sekinlashtiradi
  
• 
  Xrom 3 % dan ortiq bo‘lsa sekinlashtiradi
  
• 
  Marganes 0.7 % dan oz bo‘lsa ta’sir qilmaydi, 0.7 % dan ortiq bo‘lsa tezlashtiradi
  
• 
  Fosfor 0.12 % gacha bo‘lsa ta’sir qilmaydi
  
• 
  Kremniy ozroq bo‘lsa ta’sir qilmaydi
  
• 
  Oltingugurt ozroq bo‘lsa ta’sir qilmaydi, 0.15 % bo‘lsa va mis bo‘lmasa tezlashtiradi
  
• 
  Uglerod 0.15 % dan ortiq bo‘lsa tezlashtiradi
  

Konstruksion uglerodli po‘latning ko‘p markalari korroziyaga turg‘unlik darajasi bo‘yicha , 4- yoki 5- gruppalarga kiradi, ya’ni korroziyaga unchalik chidamli emas. Shuning uchun ularga xrom, nikel va mis qo‘shiladi.

Zanglamaydigan po‘lat tarkibida 12-14 % xrom bo‘ladi. Xrom metal yuzasida yupqa oksid qavati hosil qiladi va metal zanglamaydi. Zanglamaydigan po‘latning 1х12, 2х13 va 3х13 markali gruppalari korroziya turg‘unligiga egadirlar. Ularga termik ishlov berilsa zanglashga chidamliligi ortadi.