Qarshi davlat universiteti ijtimoiy fanlar kafedrasi


Bevosita deduktiv xulosa chiqarish



Download 0,67 Mb.
bet133/195
Sana17.04.2022
Hajmi0,67 Mb.
#558714
1   ...   129   130   131   132   133   134   135   136   ...   195
Bog'liq
Falsafa 1-kurs

Bevosita deduktiv xulosa chiqarish.
Deduksiya o‘z tabiatiga ko‘ra zaruriy xulosa hisoblanadi.«Deduksiya» so‘zi lotincha deductic- keltirib chiqarish degan ma’noni anglatadi. Deduktiv xulosada umumiylikdan yakkalik, juz’iylikka fikran o‘tish bo‘yicha natija keltirilib chiqariladi. Bunda natija asoslardan zaruran kelib chiqadi. Chunki bunda xulosa umumiylik uchun xos xususiyag, belgi uning turlari uchun ham taalluqlidir, degan tamoyilga asoslangan holda chiqariladi. Masalan:
Hamma metallar o‘zidan elektr toki o‘tkazadi.
Temir – metall.
Demak, temir o‘zidan elektr toki o‘tkazadi.
Deduktiv xulosa chiqarish ikki turda bo‘ladi: 1. Hukmlarning subyekt va predikat tuzilishiga asoslangan xulosa chiqarish. 2. Hukmlarning o‘zaro mantiqiy bog‘lanishlariga asoslangan xulosa chiqarish.
Hukmlarning subyekt va predikat tuzilishiga asoslangan deduktiv xulosa chiqarishda natija oddiy(sodda) qat’iy hukmlardan keltirilib chiqariladi va bunda asoslarning tarkibidagi subyekt va predikatlarning o‘zaro hajm va mazmun munosabatlari hisobga olinadi. Bunday xulosa o‘z navbatida ikki xil yo’l bilan chiqariladi: bevositava vositali (bavosita).
Bevosita xulosa chiqarishda natija bitta asos – qat’iy hukmning shaklini o‘zgartirish va mazmunini saqlab qolish orqali chiqariladi. Mazkur xulosa chiqarishda e’tibor asoslardan butunlay yangi bilimlar hosil qilishga emas, balki ularda ifodalanayotgan mazmunni (ma’noni) chuqurroq ochib berishga qaratilgan bo‘ladi. Masalan: «Hamma atov gaplar bir tarkibli bo‘ladi» degan hukmning shaklini o‘zgartirish bilan hamma bir tarkibli gaplar atov gap emasligi, bunday tuzilishdagi boshqa gaplar ham atov gap emasligi, bunday tuzilishda boshqa gaplar ham bo‘lishi mumkinligi haqidagi bilimga ega bo‘lamiz.
Shu jihatdan bevosita xulosa chiqarish berilgan har qanday muhokamalarning chin-xatoligi, mantiqiy to‘g‘riligini aniqlashda muhim rol o‘ynaydi. Bevosita xulosada natija to‘rt xil usulda chiqariladi:
1. Aylantirish. 2. Almashtirish. 3. Predikatga qarama-qarshi qo‘yish.

Download 0,67 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   129   130   131   132   133   134   135   136   ...   195




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish