Qarshi davlat universiteti ijtimoiy fanlar fakulteti

INSONLAR BILAN MUOMALA QILISH SAN’ATI.
Insonlar bilan aloqa vositalari orqali va bevosita unumli va yengil muomala qilish qobiliyati. U yoki bu ishda ishlamoqchi bo‘lgan inson uchun eng zarur qobiliyat, kutubxonada yoki laboratoriyada, omma bilan yoki ularsiz ishlashingizdan qat’iy nazar. Sizning o‘z fikrlaringizni bayon qila olishingiz oxir oqibat muvaffaqiyatga ta’sir ko‘rsatadi har bir xodim o‘z fikrini yozma va og‘zaki bayon qilish qobiliyatiga ega bo‘lishi lozim. Sizning individuallikka intilishingiz va o‘zingiz tanlamagan ishchilar bilan hamkorlikda ishlay olishingiz – bularning hammasi “jamoa o‘yinchisi bo‘lish uchun zarur xislat hisoblanadi. Biron bir lavozimga talabgor ish beruvchi bilan suhbat mobaynida ozini qanday tutishi ko‘p narsadan dalolat beradi: muomala qilish va o‘zaro muloqot qilish qobiliyatlari qay darajadaligi bilinadi. Masalan, intervyu olib borayotgan insonning ko‘ziga tik qara olmasangiz, bu hol ish beruvchi sizda o‘z kuchiga ishonmaslik hissi rivojlangan degan fikrga kelishi mumkin. Bunday bo‘lmaslik uchun, siz o‘z ustingizda ishlashingiz kerak, passiv eshituvchi emas, balki faol suhbatdosh sifatida o‘z fikringizni to‘g‘ri bayon qilib, turli mavzularda suhbat qurish qobiliyatiga ega bo‘lishingiz lozim.

1 Or-nomus; izzati nafs. Oriyat talashmoq Or-nomus talashmoq, oʻz izzati nafsini himoya qilmoq, obroʻni qoʻldan bermaslik, oʻz obroʻyiga dogʻ tushir-maslik uchun kurashmoq.
2 Uyat, sharm; or.Oriyati kelmoq Or qilmoq, uyalmoq.
3 Asli oʻziniki boʻlmagan, bi-rovdan vaqtincha soʻrab olingan.
Andisha – axloqiy tushuncha. Oʻzaro muomalada sharm-hayo, bosiqlik va muloyimlik bilan munosabatda boʻlishni talab qiladi. A.li odam birovlarning izzat-nafsiga tegmaydi, kattalar, oqsoqollar hurmatini joyiga qoʻyadi; oʻta bosiqlik bilan fikr yuritib biror ishni hal qiladi. A. sharm-hayo, uyat, istihola, iffat, ibo kabi odob tushunchalari bilan uzviy bogʻliq.
Nomus, or, oriyat — 1) kishining oʻz obroʻsini ulugʻlash va ardoqlash tuygʻusi; kishining qadr-qimmatiga, oʻz xatti-harakatlari oldidagi axloqiy masʼuliyatiga boʻlgan qarashlarni ifodalovchi tushuncha. Asosan, individual maʼnoda ishlatiladi. Xijolat tortish, uyalish tuygʻusini, bundan tashqari, hazar qilish, or qilish maʼnolarini ham bildiradi; 2) boshqa shaxslarga nisbatan sharm-hayo bilan munosabatda boʻlishga undovchi his.