Qarshi davlat universiteti ijtimoiy fanlar fakulteti

2. Erning ayoli ustidagi ikkinchi haqqi shuki, ayol kishi asosiy vaqtini uyda o‘tkazib, faqat erining roziligi bilangina ko‘chaga chiqishi lozimligidir. Chunki, mantiqan o‘ylab qaralsa ham uy ayol kishining fitrati va tabiatiga mos bo‘lgan faoliyat maydoni hisoblanadi. Erkak kishi ko‘chadagi ishlar, pul topish, ro‘zg‘or tebratish uchun mas'ul ekan, o‘z-o‘zidan bolalarni parvarishlash, ularni uy ichida yedirib-ichirib o‘tirishga, kiyim-kechaklarni yuvib dazmollashga vaqti bo‘lmaydi. Bu tabiatan ayol kishining fitriy vazifalaridandir. Agar er uy ichidagi yumushlarga ham mas'ul qilinsa, ko‘chadagi ishlar qolib ketib, zoye bo‘ladi, oilaning sarf-xarajatlari, turli tuman to‘lovlar kim tomonidan ado etiladi?! Shunday ekan, ayol kishi ko‘proq vaqtini uyda o‘tkazishi, farzandlariga yordamlashishi, ularning maktab yoki bog‘chaga vaqtida borishlari uchun vaqtida uyg‘otib, kiyintirib, bosh-qosh bo‘lishi, nonushta va hokazolarini o‘z vaqtida tayyorlab berishi, uy vazifalariga yordam berishi lozim. Bu nafaqat Islom shariatida balki, e'tibor bersangiz butun dunyoda, hatto g‘arb olamida ham shunday. O‘z fitrati va tabiatini yo‘qotmagan o‘sha ovro‘polik ayollar ham uyda farzand parvarishi va uy ishlarini idora qilish bilan shug‘ullanadi. Uy ishlari bir maromda ketishi uchun ayol kishi ko‘p vaqtini uyda o‘tkazishi talab etiladi. Alloh taolo Qur'oni karimda ayollarga xitoban “وقرن في بيوتكن” ya'ni “uylaringizda qaror toping!” degan (Ahzob surasi). Nabiy sollallohu alayhi va sallam shunday marhamat qiladilar: “حق الزوج على زوجته ألا تخرج من بيته إلا بإذنه، فإن فعلت لعنها الله حتى تتوب أو ترجع” ya'ni: “erning o‘z xotini ustidagi haqqi ayolning er ruxsatisiz uydan chiqmasligidir. Agar shunday qilsa, (ya'ni er iznisiz ko‘chaga chiqib ketsa) to tavba qilguncha yoki uyga qaytguncha Alloh unday ayolni la'natlaydi” (Bayhaqiy va Tayolisiy rivoyatlari). Albatta, bu zikr qilingan oyat va hadislar ayol kishining umuman ko‘chaga chiqishi mumkin emasligini anglatmaydi. Balki, bu – uyning ishlarini zoye qilgan holda besabab, eriga aytmasdan ko‘chaga chiqib ketaverish, yurimsak bo‘lib qolish kabi salbiy holatlarga taalluqli. Holbuki, eriga aytib o‘z ehtiyoji uchun ko‘chaga chiqish, ota-onasini ko‘rib kelish va hokazolar albatta shariatimizda mumkin bo‘lgan ish. Er kishi ayolini umuman uyga bandi qilib zulm qilmasligi kerak. Agar o‘zaro rozilik asosida bo‘lsa ayol kishi hatto ishga kirib, oilaviy holatga o‘zining hissasini qo‘shishi ham mumkin. Ammo, dinimiz Islom ayolga yengillik yuzasidan oila nafaqasini erning zimmasiga yuklab qo‘ygan. Chunki, ham uy yumushlari, ham tashqarida pul topish ayol kishiga mashaqqat bo‘ladi. Hozirgi paytda ayrimlar ayol umuman ko‘chaga chiqmay, faqat uyda o‘tirishi kerak, deb da'vo qilsa, boshqa birlari esa ayolini ishlatib qo‘yib, o‘zi uyda ularning ishini qilib o‘tiradi. Islom shariati bu ikki yo‘lni ham birday qoralaydi Joriy “Sog‘lom ona va bola yili”da ham avvalo, ayol zotining jamiyatimizdagi o‘rni va nufuzini, ijtimoiy faolligini yanada oshirish, xotin-qizlarning jamiyatda qilayotgan ishlarini munosib baholash, har qaysi xonadonda uy bekasi bo‘lmish opa-singillarimizning og‘irini yengil qilishga yo‘naltirilgan ko‘plab samarali ishlar amalga oshirilmoqda.