Qarshi davlat universiteti fizika-matematika fakulteti fizika kafedrasi

Temperatura  tushunchasi  jismlarning  turli  darajada  qiziganligini 

xarakterlash  uchun  kiritilgan.Bizning  sezgilarimiz  qiziganlikning  sifat 

darajasini  farq  qilishga  imkon  beradi:  sovuq,  issiq,  va  h.k  .Temperaturani  hissiy 

baholash  jismni  issiqlik  o’tkazuvchanligiga  kuchli  bog’liq bo‘ladi. Turli  xildagi 

---

68 

jismlar  bir-biriga  tegib  turganda  issiqlik  muvozanati  yuzaga  keladi.Sistemaning  

o‘z-o‘zidan  termodinamik  muvozanat  holatiga  o‘tishi  relaksatsiya  deb,  bunday 

o‘tishga sarflanadigan vaqt relaksatsiya vaqti deyiladi. Termodinamik muvozanat 

o‘zoro  kontaktlashayotgan  jismlar  bir-biri  bilan  mexanik  muvozanatda  bo‘lishini 

toqoza qiladi. 

Temperatura  faqat  jismning  ichki  holatiga  bog‘liq  bo‘lgan  kattaliklarga 

kiradi. Temperatura jism holatining makroskopik xaraktiristikalaridan biridir.  

Temperaturani  miqdoriy  aniqlash  uchun  temperatura  shkalasinibelgilashni 

kiritishni  tushuntirdim.Temperaturaning  sezgirligi  o‘lchashning  aniqligi  va 

ularning qayta tiklanuvchanligi termometrlarga quyiladigan muhum talabdir.  

Temperatura  indiktori  bo‘libxizmat  qiladigan  fizik  kattalik  termometrik