Qarshi davlat universiteti fizika-matematika fakulteti fizika kafedrasi



Download 0,99 Mb.
Pdf ko'rish
bet40/41
Sana13.06.2021
Hajmi0,99 Mb.
#66154
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   41
Bog'liq
suyuqliklarda issiqlik harakati tufayli yuz beradigan mexanizmlarni organish

kattalik  deyiladi.  Masalan,  suyuqlikli  termometrlarda  termometrik  jism 

termometrning  rezervuaridagi  suyuqlik  (simob),termometrik  kattalik  esa  uning 

hajmi  bo‘ladi.Qarshilik  termometrlarida  termometrik  jism–metallar  yoki  yarim 

o‘tkazgichlar,termometrik 

kattaliklar 

esa 


ularning 

elektr 


qarshiliklaridir.Temperatura  birligi-gradus  ham  bir  qiymatli  aniqlanadi.(Selsiy  va 

Kelvin shkalalari) 

           t=T-273.15

o

  yoki    T=t+273.15



o

     

1

15



,

273


1



grad

    gazning  hajmiy 



kengayish  koeffiseyinti  yoki  gaz  bosimining  termik  koeffiseyintining  fizik 

ma‘nosini dastlab, idial gazlarga qo‘llab so‘ngra suyuqliklarga qo‘lladim. 

Termodinamikaning 

ikkinchi 

qonuniga 

asoslanib 

yasalgan 

temperaturalarning absolut termodinamik shkalasi bu talabni qanoatlantiradi. Bu 

shkala  Kelvin  shkalasi  deyiladi.  Kelvin  bu  shkalani  1848-yilda  taklif  qilgan. 

Absolut  termodinamik  shkala  fizikada  asosiy  temperatura  shkalasi  bo‘lib 

hisoblanadi.  

Temperatura-termometrlar  yordamida  o‘lchanishi  va  ular  suyqlikli  va  gazli 

bo‘lishini  tushuntirdim.  Bundan  tashqari  qarshilik  termometrlarida  termometrik 

jism  sof  metall  yoki qotishmadan  iborat sim  bo‘ladi,termometrik kattalik  sifatida 




69 

elektr qarshilik olinadi.Metallarning elekrt qarshiligi temperatura ortishi bilan ortib 

boradi.  

Oxirgi  bobda  sistema  ichki  energiyasini  boshlang‘ich  va  oxirgi  holatiga 

o‘tishida  tashqi  kuchlarning  sistema  ustida  bajargan  ishiga  tengligini,  ichki 

energiya 

tushunchasi 

termodinamik 

sistemalarning 

faqat 


muvozanat 

holatlarigagina tegishli ekanligini ko‘rsatdim. 

Shunday  qilib,  moddalarning  agregat  holatlari  temperaturaga  ham  bog‘liq 

bo‘larekan.  Temperatura  ortishi  bilan  jism  qizir  ekan  va  erish  temperaturasiga 

borganda  modda  qattiq  holatdan  suyuq  holatga,  yani  issiqlik  berilaversa,  modda 

suyuq  holatdan  gaz  holatga  o‘tar  ekan.  Demak,  jismlarning  temperaturasi  ortishi 

bilan  ularning  ichki  energiyasi  ham  ortar  ekan,  ya‘ni  jismni  tashkil  etuvchi 

potensial va kinetik energiyasi ham oshar ekan. 

 

 


Download 0,99 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   41




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish