Qarshi davlat universiteti fizika-matematika fakulteti fizika kafedrasi

Energetik  holatlar  kontinumi. 

Spektroskopik  metodlar  yordamida 

molekulalarning  energetik  parametrlari  yoki  valentlti  bog‘lanishlarning 

mustahkamligini  aniqlash  katta  ahamiyatga  ega.  Bizga  ma’lumki  angarmonik 

tebranma harakatlarga tegishli bо‘lgan spektral chiziqlar yoki bu chiziqlarga tо‘g‘ri 

keluvchi energetik holatlar tebranish kvant soni   ning qiymati oshib borishi bilan 

energetik holatlar zichlashib boradi. 

 

1.11- rasm. Spektral chiziqlar energetik holati 

D

,





---

36 

Agar biz eksperiment yо‘li bilan 

ni topa olsak, 

 bu 



E

=0 bо‘lgan nuqta 

 

bevosita 

molekulaning 

disosatsiya 

energiyasini 

xarakterlaydi. 

Energetik 

holatlarning tutashib ketgan joyiga energetik holatlar kontinumi deyiladi.  

 

Kontinum  sohani  aniqlash  bilan  energiyaning  disosatsiya  sohasini  aniqlash 

mumkin. Ba’zi hollarda kontinum chegarani topish uncha oson bо‘lmaydi. Bunday 

vaqtda disosatsiya energiyasi D ni aniqlash uchun quyidagi formulani bilish shart. 

)

4

1

(

)

3

1

(

)

2

1

(

0

*

2

0

*

1

0

*

x

x

x

























 

 

 

Asosiy  ton  va  obertonlarning  chastotasi  hisoblanib, 

  formuladan 

disosatsiya  energiyasini  hisoblash  mumkin.  Ba’zi  hollarda  absolyut  disosatsiya 

energiyasi  emas,  balki  nisbiy  disosatsiya  energiyalari  hisoblanadi.  Nisbiy 

disosatsiya energiyasini hisoblash uchun ta’sir kuchlarning elastiklik doimiyligini 

K

  bir-biriga  solishtiriladi  (yoki  ximiyaviy  bog‘lanishlarning  bir-biriga  solishtirish 

mumkin). 

 

K

 bilan orasida aloqadorlik mavjud. 

          

              

bog‘lanishlar uchun 

K

    

 

 

Shuning  uchun  ham 

K

  ning  qiymatini  hisoblagandan  keyin  ximiyaviy  

bog‘lanishlar  mustahkamligi haqida ma’lumot olish mumkin. 

 

 

D

hv

D

v

D

v

0

4

hv

X

D



0

4

hv

X

D



C

C

C

C

C

C





 



 



---

37