Qarshi davlat universiteti fizika-matematika fakulteti fizika kafedrasi

t/r	Ma’ruza mavzulari	soat	Bajarilish muddati
imzo
Kirish
1	Kirish. Optikaga oid umumiy ma’lumotlar. Optika sohasidagi nazariyalar taraqqiyotidagi bosh davrlar	2
Elektromagnit to‘lqinlar
2	Yorug’likning elektromagnit tabiati. Maksvell tenglamalari. Elektromagnit to‘lqinlar shkalasi va undagi optik soha. Elektromagnit to‘lqin eltadigan energiya, Umov-Poynting vektori	2
3	Elektromagnit to‘lqinlarning fazoviy va gruppaviy tezligi. Yorug’lik bosimi va elektromagnit to’lqin impulse. Elektromagnit to’lqinlarning superpozitsiyasi (maksimum, minimum shartlari). Turg’un elektromagnit to’lqinlar.	2
4	Yorug’lik tezligining o‘lchash usullari. Asosiy fotometrik kattaliklar	2
Elektromagnit to‘lqinlarning tarqalishi, sinishi va qaytishi
5	Optikaning asosiy qonunlari. Yorug’likning to‘g‘ri chiziq bo‘ylab tarqalishi	2
6	Yorug’likning mustaqilligi, ikki shaffof muhit chegarasidan qaytish va sinish qonunlari	2
7	Yorug’likni sinishini Nyutoncha va Gyuygenscha tushuntirilishi Yorug’likning to‘la ichki qaytishi. Nur tola optikasi	2
8	Ko‘zgular. Yupqa linzalar . Optik qurilmalar	2
9	Yorug’likning yutilishi. Buger-Beyer qonuni	2
10	Yorug’lik dispersiyasi. Normal va anamal dispersiya. Yorug’lik dispersiyasining elektron nazariyasi	2
Yorug’lik interferensiyasi
11	Yorug’lik interferensiyasi. Interferensiya olish usuli. Kogerentlik. Kogerentlik uzunligi va vaqti	2
12	To‘lqinlar interferensiyasining umumiy holi. Teng qalinlikka tegishli interferensiya. Nyuton halqalari	2
13	Interferensiya hodisasiga asoslanib ishlaydigan qurilmalar. Interferensiyaning ishlatilishi	2
14	Ko‘p va ikki nurli interferometrlar	2
Yorug’lik difraksiyasi
15	Yorug’lik difraksiyasi. Gyuygens-Frenel prinsipi. Frenel zonalari. Natijaviy amplitudani hisoblash. Zonali plastinka. Puasson dog‘i	2
16	Fraungofer difraksiyasi. Yakka tirqishdan Fraungofer difraksiyasi. Analitik usul. Difraksion panjara. Ikki va uch o‘lchamli difraksion panjara	2
17	Optik qurilmalar ajrata olishning difraksion chegarasi	2
18	Rentgen nurlari va Ultratovush to‘lqinlarida Yorug’lik difraksiyasi	2
Yorug’likning qutblanishi va kristallar optikasi
19	Yorug’likning qutblanishi. Yorug’lik to‘lqinini ko‘ndalang to‘lqinligi. Yorug’likni turmalin orqali tarqalishi, Malyus qonuni	2
20	Qaytishda va sinishda qutblanish. Bryuster qonuni	2
21	Anizotrop muhitda Yorug’likning tarqalishi. Polyarizatorlar. Sun’iy optik anizotropiyaa va uni hosil qilish, Kerr effekti. Qutblanish tekisligining aylanishi. Saxarometr. Zeeman effekti	2
Issiqlik nurlanish
22	Eynshteynning fotonlar nazariyasi. Issiqlik nurlanishi. Jismlarning nur yutish, chiqarish va sochish qobiliyati. Issiqlik nurlanish qonunlari. Plank formulasi. Issiqlik nurlanish qonunlarining qo‘llanilishi	2
23	Yorug’lik ta’sirlari. Fotoeffekt qonunlari. Ichki va tashqi fotoeffekt. Fotoeffektning qo‘llanilishi (fotoelementlar, FEU, fotorezistorlar)	2
Yorug’likning sochilishi. Molekulyar va spektral analiz
24	Optik bir jinsli bo‘lmagan muhitda Yorug’likning sochilishi, Tindal tajribasi.	2
25	Yorug’likning muxitlardan molekulyar va kombinatsion sochilishi. Sochilish spektrini tajrabada qayd qilish. Reley qonuni	2
26	Sochilish nazariyalari. Sochilgan Yorug’likning qutblanishi. Sochilishning nozik strukturasi. Mondelshtam- Brillyuen effekti. Sochilish effektini amalyotdagi o’rni. Kompton effekti. Yorug’lik to’lqini uchun Doppler effekti.	2
Magnitooptika va elektrooptika
27	Harakatlanuvchi muhit va harakatsiz efir tushunchasi Maykelsonning interferension tajribasi va maxsus nisbiylik nazariyasi postulotlari	2
28	Doppler effekti. Spontan va majburiy nur sochish	2
29	Lazerlar haqida umumiy ma’lumot. Geyliy – neon lazeri. Optik kvant generatorlar. lazerlar va ularning ishlash usuli	2
30	Zeeman effekti. Faradey effekti. SHtark effekti. Sun’iy anizatropiya. Nurning magnit maydonida ikkilanib sinishi. Kerr magnitooptik effekti.	2
Jami		60

Amaliy mashg‘ulotlarning tavsiya etiladigan mavzulari
Geometrik optika. Linza va prizmalarda nurlarning yo‘li. Tasvir yasash.

Linzalarning optik kuchi. Yorug’likning qaytish va sinish qonuniga doir masalalar yechish. Optikaning asosiy qonunlari sinish va qaytishga hamda linza, prizmalarda tasvir hosil qilish. Haqiqiy va mavhum tasvirlarni botiq va qavariq ko‘zgularda yasash. Linzalarda haqiqiy va mavhum tasvir yasash, optik kuch, fokus masofaga doir masalalar.

Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim. shaxsga Yo‘naltirilgan ta’lim.

Adabiyotlar: A2; A5; A6; Q1; Q5; Q7; Q11.
Fotometrik kattaliklar. Yorug’lik kuchi, Yoritilganlik, ravshanlik, Yorug’lik oqimiiga doir masalalar yechish. Yorug’lik kuchi, Yorug’lik oqim, yorituvchanlikni hisoblash.

Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik Yondoshuv, muammoli ta’lim, aqliy hujum, keys-stadi, pinbord, paradokslar.

Adabiyotlar: A3; A5; A7;A9; Q1; Q5; Q7; Q9; Q11;Q13.
Elektromagnit to‘lqinlarni tarqalishi, sinishi va qaytishi. Frenel tenglamalariga doir masalalar yechish. Muhitlarda tarqalayotgan elektromagnit to‘lqinlarning xossalari.

Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, keys-stadi, pinbord, aqliy hujum, paradokslar.

Adabiyotlar: A1; A5; A6; A7; Q1; Q5; Q7; Q9; Q11.
Yorug’likning yutilishi. Yutilish koeffitsientini chastotaga va muhitning konsentratsiyasiga bog‘liqligi. Buger-Lambert-Ber qonunlariga doir masalalar yechish. Yoritilganlik, ravshanlik xossalarini aniqlashga doir masalalar.

Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, aqliy hujum, keys-stadi, pinbord, paradokslar.

Adabiyotlar: A2; A6; A7; Q1; Q5; Q7; Q9; Q11;Q14.

Yorug’likning dispersiyasi: Elektromagnit to‘lqinning fazoviy va to‘da tezliklari. Dispersiya qonuniyatlari. Normal va anomal dispersiya. Yorug’likning yutilish chegarasidagi dispersiya hodisalariga doir masalalar yechish. Dispersiya qonuniyatlari. Normal va anomal dispersiya. Yorug’likning yutilish chegarasidagi dispersiya hodisalari. Yorug’likning to‘da va faza tezliklari. Reley formulasi. Vavilov - Cherenkov effekti, Yorug’likning muhitlarda yutilishi, yutilish koeffitsiyentini chastotaga va muhitning konsentratsiyasiga bog‘liqligi, Yorug’likning chastota va to‘lqin uzunliklariga, Buger-Lambert-Ber qonuniga doir hisoblashlar.