Qarshi davlat universiteti filologiya fakulteti

Topshiriqlar: 1. Gaplarni kuzatib, bo’g’inlarga ajrating.
Sen-ga bal-ki a-yon, bal-ki no-a-yon
Bir ha-yot ha-di-sin ay-la-yin ba-yon.
May-li suv-lar kech-gin, may-li o’t-da yon,
Har-giz il-ti-mos-ga ku-ning qol-ma-sin.
Har-giz il-ti-mos-ga ku-ning qol-ma-sin.
Ta’-na-dir dun-yo-da yo-mon-dan yo-mon,
Non be-rib ra-nging-ni et-gay-lar so-mon.
Aq-ling bu-tun bo’l-sa, to’rt mu-chang o-mon
Har-giz il-ti-mos-ga ku-ning qol-ma-sin.
Bo’-ri e-mas dey-san o-dam o-dam-ga,
Ko’-zing kat-ta-roq och, boq-qil o-lam-ga,
Bi-rov o-tam-ga der, bi-rov o-nam-ga,
Har-giz il-ti-mos-ga ku-ning qol-ma-sin.


2. Bo’g’inlarninng tuzilishiga ko’ra tirlarini aniqlang. Ochiq va yopiq bo’g’nlarni aniqlang.
Ochiq bo’g’nlar: -ga, -ki, a-, no-, ha,-di-, -la ba-, -li , -da , -ti, -ga, ku-,-ma.
Yopiq bo’g’nlar: sen-, bal-, -yon, bir, -yot, -sin, ay-, -yin, may-, suv-, -lar, kech--gin, har-,-giz, il-, o’t-, mos-, -sin.

3. Berkitilgan va berkitilmagan bo’g’inlarga ajrating.

1. 
   Berkitilgan bo’g’inlar: -ga, -ki, no-, ha,-di-, -la ba-, -li , -da , -ti, -ga, ku-,
   

-ma, sen-, bal-, yon, bir, -yot, -sin, -yin, may-, suv-, -lar, kech--gin, har-,-giz, mos- -sin.

2. 
   berkitilmagan bo’g’inlar: a-, ay-, il-, o’t-.
   

4. Aniqlangan bo’g’inlar ishtirokida so’zlat hosil qiling.
Gazeta, kechki, aziz, nodon, hazil, latofat, barakali, tanti, kurak, tugma, suvchilar, hayot, aylana, o’tkinchi.

40-mashq. Quyida berilgan baynalmilal so’zlarning urg’usini to’g’ri qo’ying.

Átom, ádres, biólog, biológiya, jurnál, léksika, morféma, akadémik.

2-topshiriq. Matn tuzing.

Qalbingizning unutilib ketgan, o’zingiz bilmaydigan allaqaysi burchaklarida miltillayotgan ushshoqqina norozilikdan qo’rqasiz, uni sezmaslikka olasiz! Tog’ri, qadr-qimmatingiz oshkora haqoratlanganda o’sha miltillayotgan cho’g’ alanga olganday bo’ladi va siz uni aroq bilan o’chirishga urinasiz. Dunyoga shirakayf ko’zlar bilan qarab, taskin topasiz, lekin ertasi kayfingiz tarqab, dunyo yana asl holiga qaytadi! Shunga yig’lamoqdan o’zga chorangiz qolmaydi… keyin o’ksib-o’ksib yig’laysiz. (Sh.Boshbekov)
Tuzgan matningiz asosida quyidagi topshiriqlarni bajaring.