Qaraqalpaq tili pa’ninen. B. Qurbanbaeva

 

66-shi’ni’g’i’w.

 

Ga’ptin’  yekinshi  da’rejeli  ag’zalari’ni’n’  ha’r  birine  yadtan  yamasa 

ko’rkem shi’g’armalardan 20 ga’p tawi’p jazi’n’. 

 

67-shi’ni’g’i’w.

 

Tekstti wo’zbek tiline awdari’n’. Ga’ptin’ yekinshi da’rejeli ag’zalari’n 

tabi’n’.

 

 

YESKI MA’DENIYAT WORAYLARI’   

 

Du’nya  ju’zi  yellerinde  yen’  yeski  ma’deniyat  woraylari’  Mi’si’r,  Hindstan  ha’m 

Qi’tayda  bolg’an.  Nil  da’ryasi’ni’n’  to’mengi  alabi’  ta’biyiy-geografiyali’q  sharayatlari’ni’n’ 

qolayli’li’g’i’na baylani’sli’ adamzat ja’miyetinin’ yen’ yeski ma’deniyat woraylari’ni’n’ biri 

bolg’an. B.e.sh. 2800-2250-ji’llarda bul yelde da’slepki patshali’qlar payda bolg’an.  Patsha  

qudaydi’n’  adami’  dep  sanali’p,  wog’an  wo’lmesinen  buri’n  u’lken  maxbara  sali’ng’an. 

Maxbara piramida tu’rinde boli’p u’lken taslardan wo’riledi.  

Giza’  dalan’li’qta  quri’lg’an  u’sh  piramidadan  ibarat  tastan  wo’rilgen  maxbara. 

Wolardi’n’  yen’  biyigi  Xufu  146,6  m  ti’rnag’i’ni’n’  ha’r  bir  ta’repi  233  m  bolg’an.  Bul 

maxbaralar  b.e. sh. XIV-XVIII a’sirlerde sali’ng’an.  

A’yyemgi  Hindstan  ma’deniyati’  bizin’  erami’zg’a  shekemgi  2-3  mi’n’  ji’lli’qlarda 

qa’liplese  baslag’an.  Woni’n’  u’lgileri  Hind  da’ryasi’ni’n’  boyi’ndag’i’  Moxendj-Dara, 

---

 

56 

Xarappa  degen  a’yyemgi  qalalardan  tabi’lg’an.  Ruxi’y  ma’deniy  yesteliklerinen 

«Maxabxarata» ha’m «Ramayana» da’stanlari’ pu’tkil a’lemge belgili. 

B.e.sh.  XIV-XIII  a’sirlerde  Xuanxe  da’ryasi’ni’n’  worta  alabi’nda  birinshi  ma’mleket 

payda bolg’an. Wol Ish dep atali’p, wonda ay kalendari’ du’zilgen, jazi’w payda bolg’an.  

B.e.sh. 221-207-ji’llari’ Qi’tayda woraylasqan Cin imperiyasi’ du’zilgen. Imperator Cin 

Shi  Xuan  bati’s  yeller  menen  sawda  yetiw  ushi’n  Ulli’  Jipek  joli’n  ashqan.  Ulli’  Qi’tay 

diywali’n sala baslag’an. Da’slepki uzi’nli’g’i’ 750 km, son’i’nda 3000 km, wortasha biyikligi 

5-10m, wortasha ken’ligi 5-8m.