Qaraqalpaq dialektologiyasí PÁniniń maqseti hám wazíypalarí Jobası

Úshinshi basqısh (1960 –1975 – jıllar). «Qaraqalpaq tili tariyxı hám dialektologiyası» sektorınıń ilimiy xýzmetkerleri tárepinen júrgizilgen bir qansha dialektologiyalýq ekspediсiyalardıń nátiyjesinde qaraqalpaq tiliniń dialektologiyası boyınsha kóp ǵana bahalı maǵlıwmatlar jıynaldı. Qaraqalpaqstan Respublikasınıń barlıq rayonları boyınsha toplanǵan bul materiallar tiykarında izertlew jumısları júrgizilip, qaraqalpaq tili dialektologiyasınıń fonetika, grammatika, leksika, semantika tarawları boyınsha bir neshe monografiyalar, dissertaсiya jumısları, maqalalar járiyalandı. Bul miynetler qaraqalpaq tili dialektologiyasınıń teoriyalıq hám materiallıq bazasına aynaldı.

Solay etip, awızeki sóylew tiliniń sistemasındaǵı ayırım dialektlik ózgesheliklerdi izertlew, sonday – aq olardaǵı ózgesheliklerdiń geografiyalıq jaqtan taralıw shegin, xızmetin anıqlaw menen shuǵıllanatuǵın qaraqalpaq til biliminiń tiykarǵı tarawı – qaraqalpaq dialektologiyası qáliplesti.

Juwmaqlap aytqanda, xalıqtıń awızeki sóylew tili júdá bay. Awızeki sóylew tilinen materiallar jıynaw, onı ilimiy aylanısqa salıp kerek orında paydalanıw júdá áhmiyetli. Sonıń menen birge xalıqtıń awızeki sóylew tili ádebiy til ushın tiykarǵı derek bolıp esaplanadı.Sebebi ádebiy til xalıqtıń awızeki sóylew tili tiykarında qáliplesedi, rawajlanadı hám tolısıp baradı.

1^КаримовИ.А. Ўзбекистониқтисодийислоҳотларничуқурлаштиришйўлида.Тошкент, «Ўзбекистон», 1995,148- б.

2^Raһmatullayev Sh. Hozirgiadabiyo’zbektili (darslik). Toshkent, «Universitet», 2006, 89 -б.