«Qaraqalpaq ádebiyatí» kafedrasí «Ádebiyat teoriyasí» páninen kurs jumíSÍ tema: G. TÁJetdiynovaníŃ balalarǵa arnalǵan gúrrińlerinde qaharman obrazí Orınlaǵan

MAZMUNÍ
KIRISIW....…………………………………………………………………....…4-6


I BAP. KONFLIKT HÁM XARAKTER HAQQÍNDA TÚSINIK................7-17
I.1. Konflikt haqqında túsinik..............................................................................7-11
I.2. Xarakter haqqında túsinik............................................................................12-17


II G.TÁJETDIYNOVANÍŃ BALALARǴA ARNALǴAN GÚRRIŃLERINIŃ KÓRKEMLIK ÓZGESHELIKLERI..........................................................18-27
2.1. G.Tájetdiynovanıń gúrrińlerinde qaharman xarakterin jasawda konflikttiń áhmiyeti..............................................................................................................18-20
2.2. G.Tájetdiynovanıń balalarǵa arnalǵan gúrrińlerinde qaharman xarakterin jasawdaǵı ózgeshelikleri....................................................................................21-23


JUWMAQ.........................................................................................................24-25
PAYDALANÍLǴAN ÁDEBIYATLAR..........................................................26-27

KIRISIW


Temanıń aktuallıǵı. Kórkem shıǵarma sonday kúshke iye, ol insannıń ishki dúnyasın, kewil keshirmelerin súwretlep bere alıw múmkinshiligine iye. Kórkem shıǵarmalarda biziń ruwhıy dúnyamız, ómirimiz, qayǵımız hám quwanıshımız óz kórinisin tabadı. Mámleketimiz ǵárezsizlikke erisken soń, birinshi prezidentimiz I.A.Karimovtıń «Men shayır hám jazıwshılardı hámme waqıt jámiyettiń aldıńǵı qatarlarında júretuǵın, turmıstı baqlap, adamlardıń júreginde, ishki ruwhıy dúnyasında júz berip otırǵan ózgerislerdi tásirli obrazlar, anıq kórkem boyawlar arqalı sheberlik penen jarıqqa shıǵarıp bere alatuǵın, el-jurt ushın kúyip jasaytuǵın pidayı insanlar, dep bilemen»¹ dep atap ótkenindey, házirgi kúni ádebiyatta turmıs haqıyqatlıǵın obrazlı sáwlelendirip, ulıwmainsanıylıq hám global máslelerdi keń jámiyetshiliktiń názerine usınıp, oqıwshını oy-pikir júritiwge iytermeleytuǵın hám milliy ruwh sińdirilgen shıǵarmalar dóretiw hár bir jazıwshı-shayırdıń aldına qoyǵan azamatlıq wazıypası bolıwı kerek.
Ózbekstan Respublikası Prezidenti Sh.M.Mirziyoev: «Biz jaslarǵa baylanıslı mámleket siyasatın hesh toqtatpastan dawam ettiremiz. Tek dawam ettirip ǵana qoymastan, bálkim bul siyasattı eń joqarǵı wazıypamız sıpatında búgingi zaman talap qılıp atırǵan joqarı dárejege kóteremiz»² degen edi. Álbette, Prezidentimiz aytqan bul gáplerinde tereń máni bar. Óytkeni, jaslar hár tárepleme rawajlanǵan, jetilisken mámlekettiń kelesheginiń ullı ekenligine gúman joq.
Ádebiy processtin ósiwi, janrǵa jańa qatnastiń tuwıwı, ómirdiń rawajlanıwınan, jańa dáwirdiń jańasha talabına ǵárezli. Sonlıqtan da, bul jerde, I.Bexerdiń Jańa iskustvo hesh waqıtta jańa formadan baslanbaydı, jańa iskusstvo barqulla jańa adam menen birge tuwıladı degen sózi kútá xarakterli. Degen menen, ádebiyatshı V.V.Kojinovtıń belgilegenindey janrlar ásirler boyı óziniń rawajlanıwında kóp yáki az darejede ózgerip baradı, biraq, formanıń belgili qásiyetleri saqlanadı.
Orta Aziya xalıqlarınıń ádebiyatında gúrriń, povest ham roman milliy ádebiyatlardıń tájireybesiniń tiykarinda dóredi, biraq, janrlardiń kórkem dúzilisin belgilewde rus ádebiyatınıń tájiriybelerine súyenedi.
Bul kurs jumısımızda biz G.Tájetdiynovanıń qaraqalpaq ádebiyatında tutqan ornın, kórkem dóretiwshilik jolın sóz etiw menen bir qatarda onıń shıǵarmalarına, ásirese, qaraqalpaq ádebiyatında milliy ózgesheligi menen ajıralıp turıwshı tili júdá sulıw, kópshilikke qonımlı povestlerine dıqqat awdaramız.
Usı kózqarastan, G.Tájetdiynova gúrrińleriniń ideyalıq-tematikalıq ózgesheligin, mazmunlıq hám kórkemlik jaqtan, syujet, kompoziciya hám konfliktlik situaciyalar hám basqa da kórkemlik ózgesheliklerdi úyreniw búgingi kúnniń aktual temalarınıń biri bolmaqta.