Qadriyatlar falsafasi



Download 1,1 Mb.
Pdf ko'rish
bet73/129
Sana11.01.2022
Hajmi1,1 Mb.
#340889
1   ...   69   70   71   72   73   74   75   76   ...   129
Bog'liq
Qadriyatlar falsafasi

2. An`anaviy qadriyatlarni
 saralashning ikkinchi davri Islom dinining 
tarqalishi bilan bog`liq. Har qanday g`oyalar tizimi o`z davri jamiyatining ijtimoiy 
talablari asosida vujudga kelib ijtimoiy taraq-qiyotning keyingi davr ijtimoiy muhit 
talablariga javob berolmay qolishi bu hech mubolag`asiz ijtimoiy qonuniyatdir. 
Insoniyatga va uning keyingi taraqqiyotini yangi-yangi mezonlar bilan ta`minlagan 
yozma yodgorligidagi zalvorli g`oyalar jamiyatning to`laqonli keyingi taraqqiyoti 
uchun yagona mezon bo`la olmay qoldi.  
Islom dini SHarq ma`naviyatining keyingi takomillashuvi uchun o`ta qat`iy 
belgilangan talablar va uning muvaffaqiyatli echimi uchun yangi-yangi mezonlari 
bilan dunyo sahnasiga ko`tarildi. Bu davrga kelib, mavjud ijtimoiy tizimning 
o`zgarishi bilan bog`liq holda o`tmish an`anaviy  qadriyatlariga yangicha mezonlar 
orqali baho berish va saralash davri boshlandi. Masalan, Otashparastlikdagi o`lgan 
murdaning suyagini etidan tozalash jarayoni bilan bog`liq dahshatli manzaralar, 
nikoh, oila va mulkiy vorislik va boshqa ko`plagan jihatlar bilan bog`liq an`analarni 
qayta  ko`rib chiqish tarixiy ehtiyojga aylangan edi. Huddi ana shu va shunga 
o`xshash tarixiy ehtiyojlarni qoniqtira oladigan mafkura bo`lib Islom g`oyalari tarix 
sahnasiga ko`tarildi.  
SHarq xalqlari tafakkuri Islom g`oyalari tomonidan egallanishi dunyoni 
anglashning alohida jarayonini vujudga keltirdi. Islom ideallari va kategoriyalari 
hamda ularning mazmuni diniy xarakterga ega bo`lib, o`zidan  oldingi diniy-
mifologik qarashlarga  nisbatan ham o`ta g`ayri tabiiyligi hamda bir tomonlamaligi 
bilan ajralib turadi. O`zida mintaqaviy va  jahon dinlari tajribasini o`zlashtirib olgan 
bu din jamiyatning barcha tomonlari va musulmonlarning ichki dunyosini ham 
egallab olib, ularga o`z e`tiqod talablarini tiqishtirar edi.  
Musulmonlar uchun islom ideallari asosida yaratilgan obrazlar orqali dunyoni 
idrok etishdan boshqa har qanday o`zgacha qarashlarga yon bermasligi bilan ham bu 
din farqlanadi. Islom rivojlangan o`rta asr jamiyatlarining talablariga moslashgan va 
har qanday muammolarning echimini topa olgan g`oyalar tizimi bo`lib qaror topdi. 
Lekin Islom ideallari va mezonlari yangi davr jamiyatlarining talablariga javob 
berolmay qoldi. CHunki jamiyat taraqqiyotini ta`minlovchi harakatlan-tiruvchi 
kuchlar o`zgardi. 
YAngicha ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlar tizimi qaror topa bosh-ladi. 
Bunday sharoitlarda o`rta asrchilikka mos qoliplar, an`anaviy andozalarni yangi 
sharoitga moslab o`zgartirishning uddasidan chiqishning o`zi bo`lmas edi. Bunday 
moslashish asrlar mobaynida haqiqatning yagona manbasi deb ishontirilib kelingan 


mezonlarning o`zgarishi islomiy tasavvurlar tizimini tutib turgan asoslarning 
to`g`riligiga shubha uyg`otar edi.  

Download 1,1 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   69   70   71   72   73   74   75   76   ...   129




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish