Qadriyatlar falsafasi

AT-TERMIZIY 
Abu Iso Muhammad at-Termiziy milodiy 824 yilda Termiz yakinidagi Bug’ 
qishlog’ida uncha badavlat bo’lmagan oilada tavallud topib, 892 yili shu qishloqda 
vafot etgan. O’rta asrlarda Termiz, Urganch, Buxoro, Samarqand ilm-fan va 
madaniyati rivojlangan shaharlardan biri bo’lgan. Mana shunday qulay madaniy 
muxitda o’sgan at-Termiziy yoshligidan turli ilmlarni egallashga intilgan. 
Termiziy diniy va dunyoviy fanlarni, ayniqsa, xadis ilmini alohida qiziqish 
bilan egallagan va bu boradagi o’z bilimlarini mutassil oshirish uchun ko’pgina 
SHarq mamlakatlarida, jumladan, Iroq, Isfahon, Xuroson, Makka va Madinada 
yashagan. U imom al Buxoriy, imom Muslim, imom Abu Davud, Qutayba, Ishoq ibn 
Muso va boshqa mashhur muhaddislardan tahsil olgan. O’z davrining etuk muxaddis 
olimi sifatida tanilgan at-Termiziy ko’pdan-ko’p shogirdlarga ustozlik qylgan. 
At-Termiziy ko’zi ojiz bo’lib qolishiga qaramay, bir qancha asarlar yozib, 
bizga meros qoldirgan. Ularning aksariyat qismi islom ta`limotida Qur`ondan 
keyin turadigan muhim manbalar hisoblangan hadislarga bag’ishlangan. «Al-jomi`» 
(«Jamlovchi»), «Ash-shamoil, an-nasaviy» («Payg’ambarning alohida fazilatlari»), 
«Al-ilm fi-l-xadiys» («Hadislardagi og’i-shishlar»), «Risola fi-l-xilof va-l-jadal» 
(«Hadislardagi ixtilof va bahslar haqidagi risola»), «Kitob ul-asmo-va-l-kuna» 
(«Ismlar va laqablar haqida kitob») kabi asarlar shular jumlasiga kiradi. 
At-Termiziyning asarlari nafaqat diniy ilmlar majmuasiga oid bo’lib qolmasdan, 
balki dunyoviy ilmlarga xam oid ma`lumotlarga boydir.