Qadimgi yunon mutafakkiri (Arastu) Aristotel

58. Mexanik tebranishlar 
Matematik mayatnik
Jism harakatining davriy takrorlanishi 
mexanik tebranish
deyiladi. 
Mexanik tebranishlar 2 xil erkin va majburiy bo‘ladi. 
1. Tebranma harakat qilayotgan jismga tashqi kuch ta’sir 
ettirilgandan so‘ng o‘zining ichki kuchlari ta’sirida harakatini 
davom ettirsa, 
erkin tebranish
deyiladi. (so‘nuvchi) 
2. Doimiy, davriy tashqi kuch ta’sirida hosil bo‘luvchi tebranish 
majburiy tebranish
deyiladi. (so‘nmas) 
Tebranayotgan kattaliklarning 2
π
davr ichidagi tebranishlar soni 
siklik chastota
deyiladi. 
Siklik chastota
vektor kattalik bo‘lib, 
w
r
harfi bilan belgilanadi. 
[ω
]=1 rad/s 
pn
=
p
=
p
=
w
2
t
N
2
T
2
Tebranma harakatlar mayatniklar yordamida o‘rganiladi. 
1. Cho‘zilmaydigan, vaznsiz ipga osilgan sharchadan iborat bo‘lib, 
og‘irlik kuchi ta’sirida tebranuvchi mayatnik