Suqrot yoki Sokrat (yun.: Σωκράτης taxm. mil. av. 470–mil. av. 399) qadimgi yunon faylasufi bo`lgan. U falsafada to`ntarilish yasagan Suqrot metodi muallifidir. - Suqrot yoki Sokrat (yun.: Σωκράτης taxm. mil. av. 470–mil. av. 399) qadimgi yunon faylasufi bo`lgan. U falsafada to`ntarilish yasagan Suqrot metodi muallifidir.
- Suqrot G`arb falsafasiga hamda uning asoschilari - Aflotun va Arastuga katta ta`sir o`tkazgan, deb hisoblanadi
Suqrot faylasuflar orasida birinchi bo’lib Xudoni axloqiy ibtido sifatida talqin etib, inson qalbining ilohiy mohiyatga ega ekani hamda abadiyligini ta'kidlagan. - Suqrot faylasuflar orasida birinchi bo’lib Xudoni axloqiy ibtido sifatida talqin etib, inson qalbining ilohiy mohiyatga ega ekani hamda abadiyligini ta'kidlagan.
Xudo Suqrot talqiniga ko’ra ezgulik, muruvvat va adolat manbaidir. Alloma fikricha, chinakam insonda donishmandlik, jasurlik, o’rtamiyonalik va adolatlilik kabi fazilatlar uyg’unlashadi va shundagina u odamni Xudoga bo’lgan ishonchi namoyan bo’ladi. - Xudo Suqrot talqiniga ko’ra ezgulik, muruvvat va adolat manbaidir. Alloma fikricha, chinakam insonda donishmandlik, jasurlik, o’rtamiyonalik va adolatlilik kabi fazilatlar uyg’unlashadi va shundagina u odamni Xudoga bo’lgan ishonchi namoyan bo’ladi.
Muhim jihati shundaki, Suqrot ilgari surgan ma'naviy komillikka erishishda ratsional tafakkurning o’rniga alohida e'tibor bеrgan. Dunyoqarash masalalariga sog’lom aql, tahliliy tafakkur orqali nazar tashlash Suqrot diniy-falsafiy qarashlarining markazida turgan. - Muhim jihati shundaki, Suqrot ilgari surgan ma'naviy komillikka erishishda ratsional tafakkurning o’rniga alohida e'tibor bеrgan. Dunyoqarash masalalariga sog’lom aql, tahliliy tafakkur orqali nazar tashlash Suqrot diniy-falsafiy qarashlarining markazida turgan.
Falsafaning borliq haqidagi ta'limotni izohlaydigan qismi — ontologiya deb ataladi. Olam va borliq masalalarini falsafaning ana shu sohasi o'rganadi. Yo'qlik hech nima demakdir. Hamma narsani hech narsaga aylantiruvchi, hamma narsaning ibtidosi ham, intihosi ham yo'qlikdir. Bu ma'noda yo'qlik cheksizlik, nihoyasizliic va mangulik bilan birdir. Yo'qlik chekingan joyda borliq paydo bo'ladi. Demak, borliqning bunyodkori ham, kushandasi ham yo'qlikdir. - Falsafaning borliq haqidagi ta'limotni izohlaydigan qismi — ontologiya deb ataladi. Olam va borliq masalalarini falsafaning ana shu sohasi o'rganadi. Yo'qlik hech nima demakdir. Hamma narsani hech narsaga aylantiruvchi, hamma narsaning ibtidosi ham, intihosi ham yo'qlikdir. Bu ma'noda yo'qlik cheksizlik, nihoyasizliic va mangulik bilan birdir. Yo'qlik chekingan joyda borliq paydo bo'ladi. Demak, borliqning bunyodkori ham, kushandasi ham yo'qlikdir.
Tafakkur gulshani - Saltanat hassasini qo‘lida tutgan har qanday kishi ham hukmdor bo‘lavermaydi. Shuningdek, e’tiborli amaldorlar tomonidan saylangan, qur’a tashlab yoki zo‘ravonlik, yoinki aldov yo‘li bilan davlat tepasiga kelib qolgan kimsa ham haqiqiy hukmdor bo‘lolmagay, faqatgina saltanatni boshqarish uquvi bo‘lgan zotlargina podshohlik va hukmdorlikka loyiqdirlar».
Suqrot faylasuflarga ta’rif berar ekan: «Faylasuf donishmand hamda johil oralig‘idagi mavqeni egallaydi», — deydi. - Suqrot faylasuflarga ta’rif berar ekan: «Faylasuf donishmand hamda johil oralig‘idagi mavqeni egallaydi», — deydi.
- Men bu odamdan ko‘ra donoroqman. Sababi, har ikkimiz ham ba’zi bir joiz va zarur narsalarni bilmasak-da, u manmanlik qiladi, men esa manmanlikdan o‘zimni tiyaman.
* * * Adolat va ezgulikdan ayri tushgan har qanday bilim dog‘ulilikka aylanadi. Uni donolik, deb atash nojoizdir, — deydi Suqrot. - * * * Adolat va ezgulikdan ayri tushgan har qanday bilim dog‘ulilikka aylanadi. Uni donolik, deb atash nojoizdir, — deydi Suqrot.
Do'stlaringiz bilan baham: |