Qadimgi Xorazm davlati Afrigʻiylar madaniyati Afrig‘iylar madaniyati

Xioniylar davlati. IV asrning 70-yillaridan V asrning ikkinchi

yarmigacha O‘rta Osiyoda xioniylar hukmronlik qilgan.

Bu davlatga turkiy qabilalardan xioniylar asos solgan bo‘lib,

davlatning markazi Zarafshon vohasida bo‘lgan. Xioniylar

dastlab Zarafshon vohasini egallab, Janubga harakat qilishgan

va ancha zaiflashib qolgan Kushon podsholigi o‘rnini egallagan.

Markazi Toxariston bo‘lgan Shimoliy Hindiston, Afg‘oniston,

Xurosonning bir qismini ham o‘z ichiga olgan Xioniylar

* Afrig‘iylar – Xorazmda IV–X asrlarda hukmronlik

qilgan xorazmshohlar sulolasi. Sulola asoschisi – Afrig‘.

* Burgut va lochin Xorazmning hukmronlik ramzlari

bo‘lgan

10

davlatini barpo qilishgan. Ushbu davlat 120 yildan oshiqroq

faoliyat yuritgan.

Kidariylar davlati. V asrning 20-yillarida sharqdan Sirdaryo

va Orol bo‘ylari orqali Xorazm hamda Amudaryo havzasiga

yana bir ko‘chmanchi chorvador aholi – toxarlar kirib

kelgan. Toxariylar kushonlarning avlodlari bo‘lgan. Ularga

Kidar ismli hukmdor boshchilik qilganligi uchun ularni

kidariylar deb ham atashadi. Tez orada kidariylar Xioniylar

davlatining janubiy qismida o‘z hukmronligini o‘rnatganlar.

Balx shahri bu yangi davlatning poytaxtiga aylantirilgan.

456-yilda Kidariylar va Sosoniylar davlatlari o‘rtasida to‘qnashuv

bo‘lib o‘tadi. Bu to‘qnashuvda Kidariylar davlati Sosoniylardan

yengiladi va o‘zini qayta o‘nglayolmaydi. Shundan so‘ng

zaiflashib qolgan. Kidariylar ko‘chmanchi chorvador aholi – eftallar

bilan to‘qnashishi natijasida Shimoliy Hindistonga chekinadilar

va u yerda 75 yil hukm suradi.

1. Qadimgi Xorazm davlati haqida nimalarni bilib olgansiz?

2. O‘ylab ko‘rib fikr yuriting-chi, ilk o‘rta asrlarda Xorazm o‘zining

siyosiy mustaqilligini saqlab qolishining sababi nimada edi?

3. Xioniylar, Kidariylar davlatlari hududini xaritadan ko‘rsating.

4. Xioniylar O‘rta Osiyoga qaysi hudud orqali kirib kelgan?