Qadimgi Xitoy iqtisodiy g’oyalari

Qur’oni karim»ning iqtisodiy qadriyatlari Islomning asosiy manbayi-«Qur’oni karim»dir. Uning har bir oyati bandalami poklikka, iymonga chorlaydi. Uning 293 ta oyati bevosita iqtisodiytafakkurga bag'ishlangan. Boshqa juda ko‘p oyatlarda ham qisman iqtisodiyotga oid fikrlar berilgan. «Qur’oni karim» insonlarni halol mehnat qilishga, tejamli bo‘lishga, mehru shafqatga, halollikka undaydi.
Mehnat-hayot va oxirat kafolati. Hayot shunday ne’matki, u insonga faqat bir m arta beriladi. Demak, uni shunday o'tkazish kerakki, u odamlarga bu dunyoda baxt-saodat keltirsin, oxiratda hisob-kitobni oson qilsin. Buning uchun odam hayot vaqtida umrini bem a’ni o'tkazmay, yaxshi amallarga sarflashi kerak. Halol m ehnat qilish bu dunyo va u dunyoda baxt-saodatni kafolatlay- digan amaldir. Zero, «Qur’oni Karim»ning bir qancha oyatlarida mehnat har tom onlam a ulug‘langan, u zarur ibodat ekanligi ta ’kidlangan. Parvardigori olam odamzodni yaratish bilan unga nafsni berib qo‘ydi. Odamlar yashash uchun iste’mol qilishlari, oziq-ovqat yeyishlari, kiyim- kechak kiyishlari, m a’lum turar-joy sharoitlariga ega bo'lishlari kerak. Odamlar uchun kerak bo‘lgan bu iste’mol buyumlari tabiatda tayyor holda mavjud bo‘lmaydi. 
Alloh taolo moddiy n e’matlarning manbalarini bunyod etdi va ularni iste’mol uchun kerak bo‘lgan narsalarga aylantira olish uchun odamlarga kuch-quw at, aql-idrok berdi. Aql-idrokni ishga solib, kasb-kom i egallab, Alloh yaratgan imkoniyatlardan o ‘z rizqini terib yeyishni insonlar zimmasiga yukladi.«Qur’oni Karim»ning bir qancha oyatlarida o ‘z mehnati bilan Parvardigor yaratib qo‘ygan rizqini terib yeyish zarurligiga da’vat qilingan. «Taborak» (Mulk) surasining 15oyatida shunday deyiladi: M a’nosi, «U (Alloh) sizlar uchun Yerni xokisorbo ysinguvchi qilib qo ’ygan zotdir. Bas, и (Yer)ning har tomonida yuraveringlar va (Allohning bergan) rizqro ‘zidan yenglar. Yolg'iz uning huzuriga tirilib chiqish-qaytish bordir».
Payg‘ambarimiz Muhammad sallallohu alayhi vasallam marhamat qilib aytadilarki, «Alloh taolo o ‘z bandalariichida g ‘ayratlisini yoqtiradi». Hadisi shariflardan birida: «Ey Parvardigor, men sendan, g ‘am-tashvishdan, xafalikdan, ojizlikdan, dangasalikdan, baxillikdan, q o ‘rqoqlikdan, qarzdorlikdan va xorlikdan panoh tilayman\» deyilgan.Insoniyat bosib o‘tgan uzundan uzoq yo‘l mehnat jarayonidan iboratdir. Shu boisdan kishilar m ehnatni qadrlashlari, ulug‘lashlari, yoshlarnim ehnatsevarlik ruhida tarbiyalashlari kerak. Zero, Payg‘ambarimiz Muhammad sallallohu alayhi vasallam o ‘z hadislaridan birida: «Odam- laming уaxshisi odamlarga manfaat keltirganlaridir», deb bejiz aytmaganlar. «Qur’oni karim»da ham bu borada alohida ta’kidlanadi.
Iqtisodiy t a ’lim o tla r tarixi»ni o 'rg a n is h d a islom iqtisodiy qadriyatlarining eng yirik manbalaridan biri «Qur’oni karim» bo‘lsa, keyingisi Hadisi sharifdir. Ushbu manbalar o'zining hayotiyligi bilan faqatgina Uyg‘onish davri 0 ‘rta Osiyodagi, Amir Tem ur va temuriylar dayri, XX asr boshlaridagi o'zbek iqtisodiy ta ’limotlaridagina emas, balki 0 ‘zbekistonni bozor iqtisodiyotiga o ‘tish davridagi iqtisodiy ta ’limotlami yaratishda ham e ’tiborga olinayotgani Hadisdagi iqtisodiy qadriyatlar katta hayotiy ahamiyatga ega ekanligini ko'rsatadi.